Nieuwe Berkelmonument toont verbinding Berkelplaatsen

BORCULO - Het idee voor een Berkelmonument stamt al van voor de coronatijd. Uitgenodigd door Peter Nieuwenhuis, Hisvebo-voorzitter en aanjager van de geschiedenis van Borculo, had kunstenaar Jan te Kulve uiteindelijk twee jaar nodig om de Berkel te visualiseren in een nieuw kunstwerk. Dat het dit jaar onthuld wordt, heeft ook te maken met het 35-jarig bestaan van de Stichting Berkelzomp.

Rob Weeber

Eerder al, in 2015, onthulden Nieuwenhuis en Te Kulve het beeld van Willem Keizer, de laatste Berkelschipper in Borculo. Met hem kwam in 1905 een einde aan de economische afhankelijkheid van ‘het blauwe goud’. De laatste zomp voer door de sluis van Borculo, er viel voor de schuitenvoerders geen droog brood meer te verdienen met hun handelsvaarten over de Berkel. Nieuwenhuis stipte ook even de geschiedenis van het ontstaan van de latere Jappe aan. De zomp werd nagebouwd aan de hand van een tekening uit 1943 van W.C.A. Staring. Het betrof een Enterse zomp. Initiatiefnemers van destijds en oprichters van de Stichting Berkelzomp waren dezelfde drie heren die woensdagmiddag het nieuwe Berkelmonument onthulden: oud-burgemeester Michiel Alma, Wim Braam en Thomas Lijfering. Even was destijds sprake van ’Grada’ als naam voor de nieuwe zomp. Zij was de vrouw van Willem Keizer. Maar uiteindelijk koos men voor ‘De Jappe’, de bijnaam van de laatste Eibergse zompenschipper Gerard Wolfs.

Silhouet van tien Berkelplaatsen
Te Kulve koos voor een silhouetachtige visualisatie van de Berkel, weergegeven door gezichtsbepalende gebouwen van de aanliggende plaatsen. “Anders dan normaal heb ik dit keer geen brons gebruikt, maar RVS (roestvast staal). Voor Billerbeck heb ik ‘de bron’ gevisualiseerd,” legt hij uit. “Daar immers ontspringt de Berkel. Gaandeweg komen we langs plaatsen als Coesfeld en Stadtlohn en zo ‘varen’ we Nederland binnen. Voor Eibergen heb ik de spitse toren van de DOM (De Oude Mattheüs, red.) genomen, tezamen met een verwijzing naar Willem Sluiter die daar predikant was. Namens Borculo is naast het logo van de Stichting ‘Borculo, Beleef de Berkelstad’, de opdrachtgever voor het kunstwerk, het silhouet van de watermolen, de synagoge en de Joriskerk te zien. Voor Zutphen, het eindpunt en de torenstad, heb ik gekozen voor de torens. In totaal heb ik zo tien plaatsen weergegeven.”

Bronzen penning uitgereikt
Voor onthulling van het monument reikte Nieuwenhuis namens de Stichting ‘Borculo, Beleef de Berkelstad’, voor de zevende keer de bronzen penning uit. De penning is een jaarlijks eerbetoon aan mensen of organisaties die de cultuurhistorische beleving van Borculo positief beïnvloeden. Dit keer viel de eer aan Thomas Lijfering te beurt. ‘In zijn aderen stroomt Berkelwater”, zo vatte Nieuwenhuis de keuze samen. Het nieuwe Berkelmonument hangt aan de zijgevel van het gebouw de ‘Zompenloze’, Graaf Wichmanweg 48A, Borculo.