Hans Keuper treedt op bij project uniek boek Over de zwaluw

GELSELAAR - Een uniek, meertalig boek Over de zwaluw levert in de kerk van Gelselaar op zaterdag 12 november (aanvang 14.00 uur) een opmerkelijke en feestelijke voorpresentatie op. Hans Keuper van de band Boh Foi Toch treedt er op. Een korte film van zingende gymnasiasten en hun docent van het Marianum in Groenlo gaat deze middag in première. Wie zich snel aanmeldt via poeziegelselaar@gmail.com, kan er ook nog gratis bij zijn. Anderen kunnen via de site van de Stichting Portfolio volop meegenieten van een livestream van dit festijn.

Het evenement in de Gelselaarse kerk biedt een voorproefje van een uitzonderlijk vertaalproject, dat is ontstaan uit het populaire jaarlijkse poëziefestijn in dit Achterhoekse dorp. Het omspant eeuwen en bundelt vertalingen in het Nederlands, Duits en Nedersaksisch, uit Nederland en Duitsland. En naast poëzie, kunst van vele eeuwen en topfoto’s biedt het een essay en andere aantrekkelijke artikelen.  

Bisschop Radboud
Zwaluw was het thema vorig jaar bij het Poëziefestival Gelselaar. Ontdekt werd toen dat deze vogel ook al voorkwam in een zeer oud gedicht van Nederlandse bodem: het in het Latijn geschreven De Hirundine (Over de zwaluw) van bisschop Radboud van Utrecht, die nauw verbonden was met Oost-Nederland. Na meer dan duizend jaar inspireerde het gedicht tot een serie vertalingen uit de grondtaal.

Naast de Nederlandse versie van René Veenman, die het gedicht begin deze eeuw opnieuw ontdekte, is het nu ook vertaald naar het Achterhoeks, Twents, Drents en Gronings (Hogelandsters en West-Gronings), Plattdüütsch (van Münster tot Lübeck: Holsteensk, Oostfries en Münsterländisch-Niederdeutsch) en Duits. Kroon op dit poëtische werk is de bijdrage van gymnasiasten (5e jaar), die met hun docent Ronald Blankenborg het gedicht hebben hertaald in een lied, dat zij zelf zingen, waarbij hij als classicus een boeiende toelichting geeft. De video hiervan wordt met een link toegevoegd aan het boek, dat de 12de november in de voorverkoop gaat.

Deventer
Classicus Veenman schreef in jaargang 2005 van Madoc, tijdschrift over de Middeleeuwen, over Hebban olla vogala: “Het mogen dan de oudste dichtregels in de Nederlandse taal zijn, het is niet het oudste Nederlandse gedicht.” Hij wees hierbij op het amper bekende Over de zwaluw van Radboud van Utrecht. Radboud werd geboren omstreeks het midden van de 9de eeuw, in de buurt van Namen. Radboud resideerde als bisschop niet in Utrecht, dat door de Vikingen was verwoest, maar in Deventer. Hij overleed in Ootmarsum op 29 november 917 en werd begraven in Deventer. De universiteit in Nijmegen is naar hem genoemd.

Uit een bezoek van de Twentse ‘platschriever’ Gerrit Klaassen aan de zwaluwenboerderij van projectcoördinator Arend Heideman in Gelselaar ontstond het idee voor een Twentse vertaling. Zeer enthousiast sloten andere liefhebbers direct aan: Sander Grootendorst (Duits), Sebastiaan Roes (Achterhoeks) en Willem Tjebbe Oostenbrink (West-Gronings). Laatstgenoemde wierf ook verschillende anderen. Kunsthistoricus Jaap Nijstad verdiepte zich voor dit project in zwaluwen door de eeuwen heen in de kunst en wijdt hieraan een hoofdstuk, maakt zo de uitgave nog waardevoller en aantrekkelijker.

Het boek Over de zwaluw verschijnt in de loop van volgend jaar bij de Stichting Portfolio. Jopie Beumkes, die de laatste jaren ook belangrijke kunstexposities begeleidde met haar werk, verzorgt de vormgeving.