Benefietdiner voor synagoge Borculo

BORCULO - De synagoge, inclusief het mikwe (ritueel badhuis), aan de Weverstraat in Borculo is sinds 2001 een monument en wordt beheerd door de Stichting Synagoge Borculo.

Door Rob Weeber

In 2008 onderging het gebouw een grondige restauratie waarbij uit tijdsdruk (niet uit exploitatietekort) een gedeelte via de bank gefinancierd moest worden. Het werd een aflossingsvrije, hypothecaire lening van 125.000 euro. De Rabobank echter constateerde in 2015 dat het pand 'onder water' stond (de waarde van het pand was lager dan de hypotheekschuld die erop rust; red.) en wijzigde de voorwaarde in aflossingsplichtig. Per jaar moet sindsdien 3000 euro worden afgelost. Externe partijen als gemeente en fondsen werden al benaderd om het gat te dichten, maar er bleef nog altijd een flink bedrag openstaan. Een toevallige ontmoeting in 2017 leidde tot een schenking van 50.000 dollar, waardoor het actuele tekort nog slechts 30.000 euro bedraagt. Dit gegeven motiveerde het bestuur tot een nieuwe actie om ook dit restbedrag van de balans te krijgen. De vorm dit keer is een benefietdiner op 4 juni.

William Lowenberg werd ooit als Willy Löwenberg geboren. Zijn ouders waren Joods, vluchtten in 1937 vanuit Duitsland naar Nederland en kwamen in Borculo terecht. William had daar een paar gelukkige jaren, totdat het gezin werd opgepakt en via Westerbork in Kamp Warschau en later in Dachau terechtkwam. William overleefde de hel, maar zag zijn ouders en zus letterlijk naar de gaskamer afgevoerd worden. Hij emigreerde na de bevrijding naar de Verenigde Staten waar hij carrière maakte in de vastgoedsector. Later schreef hij zijn memoires, maar zuiver voor privé. Het toeval wilde dat Helma Coolman en Pauline Broekema, beide werkzaam voor de NOS, op uitnodiging van de UvA (Universiteit van Amsterdam) onderzoek deden naar het Kamp Warschau, niet te verwarren met het getto van Warschau. Zij hebben een boek uitgegeven, waarin ook de stad Borculo wordt genoemd. In hun onderzoek stuitten de dames ook op de naam Lowenberg en ontmoetten de zoon van William, David, orthopedisch chirurg in de Verenigde Staten. Hij kwam geregeld voor een congres naar Europa, waaronder in 2017 in Amsterdam en werd uitgenodigd in Borculo. Wat hij zag, maakte veel bij hem los en hij bood het bestuur een schenking aan van 25.000 dollar uit de grote nalatenschap van zijn vader. Tevens zegde hij toe ook zijn zus te zullen polsen om hetzelfde te doen. Uiteindelijk werden het dus 50.000 euro die naar de stichting kwamen.

Daarop besloot het bestuur om direct actie te ondernemen om ook het restantbedrag binnen te halen. Fondsen en overheden aanschrijven, was al geschied en dus werd het een benefietdiner, bestaande uit vijf gangen. Het diner wordt gehouden op maandagavond 4 juni. Aanwezig zullen zijn ex-minister Henk Kamp, journaliste Herma Coolman, kunsthistoricus Jaap Nijstad, Henk Teeuwen, adviseur van de stichting Synagoge Borculo, en 'hoofdrolspeler' David Lowenberg. Hij is dan wederom voor een congres in ons land. Verdere uitnodigingen zullen gericht worden aan Borculose ondernemers.