'Gemeente slaat doodlopende weg in met windturbines'
BERKELLAND - In Berkelland vonden twee informatieavonden plaats voor inwoners van de gemeente die binnen een straal van één kilometer binnen de beoogde plek voor de windturbines wonen. Op de avonden was één van de sprekers dr. Fred Jansen van het Nationaal Kritisch Platform Windenergie. Hij stelt dat de gemeente een doodlopende weg inslaat met de windturbines, omdat die maar een bijdrage van 1,6 procent leveren aan de beoogde klimaatneutraliteit.
Door Rob Weeber
Net zoals de andere gemeenten in Nederland, heeft ook de gemeente Berkelland zich verplicht om in 2030 energieneutraal te zijn. Dat betekent dat alternatieve vormen van energieopwekking de CO2-uitstoot en het verbruik van fossiele brandstoffen moeten verminderen. En net zoals de andere gemeenten, kiest de gemeente Berkelland voor de meest voor de hand liggende weg, voor zonne- en windenergie. De gemeentelijk Beleidsnotitie RODE (Ruimtelijke Ordening en Duurzame Energieopwekking) geeft de doelstellingen weer en bepaalt onder meer dat de gemeente Berkelland inzet op zestien windturbines. Realisatie ervan wordt overgelaten aan de markt. Dat heeft inmiddels tot het eerste conflict in Berkelland geleid.
Uit Plan RODE kwam onder meer het gebied rond de Avinkstuw als een van de geschikte locaties naar voren. Een initiatiefgroep nam het voortouw en lanceerde samen met een commerciële marktpartij, de Windunie, een plan om vijf turbines van 250 meter hoogte in het gebied neer te zetten. Boze bewoners, de eerste huizen staan op zo’n 400 meter van de gedachte locatie, voelden zich niet alleen overvallen door het initiatief, met name ook door het gebrek aan participatie, maar gingen ook op zoek naar de waarheid achter windenergie. Ze verenigden zich in de Stichting Omwonenden Versus Windturbines en belegden twee avonden voor de inwoners van Berkelland die in een straal tot 1 km vanaf de beoogde locatie wonen.
Een van de gastsprekers op de twee avonden was het Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW), vertegenwoordigd door dr. F. Jansen, geoloog en onderzoeker klimaatverandering. Het NKPW is een partij die niet perse tegen windenergie is, maar wel kritisch de vraag stelt (en beantwoordt) wat je ermee kunt. Ze doen (internationaal) onderzoek naar de effecten van windenergie, willen waarheidsgetrouwe informatie verschaffen over windenergie en zijn tot de volgende conclusies gekomen: ‘windenergie levert een verwaarloosbare bijdrage aan de oplossing van het energie- en klimaatprobleem; windenergie doet afbreuk aan de kwaliteit van de open ruimte en het landschap en heeft ernstige effecten op de leefomgeving; windturbines veroorzaken waardedaling van onroerend goed tot op een kilometer afstand van een windpark en windenergie deelt zeer veel gemeenschapsgeld uit aan exploitanten en grondeigenaren. Dit geld is verloren voor zinvolle energie- en klimaatmaatregelen zoals energiebesparing, zonne-energie en veilige kernenergie.’
Het plan Avinkstuw met 22,5 MW zal volgens NKPW slechts energie leveren voor 680 huishoudens, 1,6% van de doelstelling energieneutrale gemeente. Voor het gehele land geldt dat wind-op-land algemeen slechts bruto 0,8% van ons energiegebruik levert, gerekend over alle energieverbruikers, dus niet alleen huishoudens. In werkelijkheid is dit nog lager omdat windenergie onregelmatig wordt opgewekt. Bijgevolg moeten de bestaande gas- en kolencentrales de pieken opvangen. Deze onregelmatigheid kost dermate veel brandstof dat het rendement naar 0,2% zakt. Bijgevolg stijgt ook de CO2-uitstoot van de centrales.
Geluid: drie keer zoveel
Een ander bezwaarpunt van de NKPW is de verwachte geluidsbelasting. De norm is in 2011 ten gunste van de windenergieplannen landelijk omhoog bijgesteld tot 47 decibel, de hoogste in West-Europa. Dat heeft een nachtelijke belasting van 44 decibel tot gevolg. Bijgevolg mag de toegestane geluidsbelasting door windturbines drie keer zo hoog zijn als die van rijkswegen, vliegverkeer en agrarische activiteiten. Bovendien is handhaving door de gemeente afhankelijk van de welwillendheid van fabrikant en exploitant. Het turbinegeluid wordt achteraf berekend aan de hand van de elektriciteitsproductie, welke cijfers door de fabrikant en exploitant moeten worden aangeleverd. Dat betekent dat er op geen enkel moment bij een woning kan worden vastgesteld of aan de norm wordt voldaan. Juridisch is dat een zwaktepunt voor de bewoner.
Slagschaduw
Ook voor slagschaduw zullen de burgers moeten vrezen. "Slagschaduw van windmolens is gekmakend", aldus de NKPW. De Nederlandse norm stelt dat er slechts 17 dagen per jaar met meer dan 20 minuten slagschaduw mogen zijn, tot een jaartotaal van 10 uur. De wijze van handhaving ervan is niet duidelijk voorgeschreven en vraagt medewerking van de exploitant. Verder stelt de NKPW dat een waardedaling van de WOZ tot 2 km afstand 8 tot 30 procent kan bedragen. In Denemarken bijvoorbeeld, met een lagere geluidsnorm dan Nederland, is 15% waardedaling al gebleken.
Kosten-batenanalyse
De overheid heeft volgens de NKPW nog nooit een kosten-batenanalyse van windenergie uitgevoerd. Ondanks het advies van het CPB in 2013 om te stoppen met wind-op-land vanwege de hoge kosten, gaat de overheid door, ook al ontbreekt iedere onderbouwing over het waarom. De rijksoverheid weigert volgens het NKPW om het beleid wetenschappelijk te laten onderbouwen. Ze heeft zelfs nog nooit een kosten-baten-analyse van windenergie uitgevoerd. Ze geeft wel 18 miljard subsidie uit voor windturbines op zee en land. Zonder dat zou niemand een windturbine neerzetten, aldus Jansen. De terugverdientijd zou dan te lang zijn. Volgens de NKPW heeft Nederland heeft geen duurzame energie en is subsidie voor windenergie weggegooid geld. Een beter alternatief zou bijvoorbeeld een veilige kernenergie (Thorium) zijn.
Gevolgen voor gezondheid
Een tweede spreker was dr. Dirk van Noort, specialist Ouderengeneeskunde. Hij ging dieper in op de schadelijke gevolgen van windturbines op de gezondheid. De WHO heeft inmiddels vastgesteld dat windturbines oorzaak kunnen zijn van hoofdpijnklachten, duizeligheid, prikkelbaarheid, concentratie, hartproblemen, en klachten met zien en horen. Verder is er seismologisch onderzoek gedaan in Italië en Schotland naar de effecten van de trillingen veroorzaakt door de turbines. Trillingen in de bodem zijn tot op een afstand van 80 km waargenomen. Er is meer en beter onderzoek nodig, volgens Van Noort. “Zolang niet alles duidelijk is, zou het voorzorgsbeginsel moeten gelden. Het is de plicht van de gemeente om te wachten.” Hij wees in dit verband naar het windmolenpark ’t Spui dat vorig jaar werd geopend. Inmiddels zijn er 915 klachten ingediend.
Achterhoek Nieuws heeft de gemeente Berkelland gevraagd om een reactie op bovenstaande. De tijd tot het ter perse gaan van de krant was echter te kort, om die reactie nog deze week te plaatsen. Wordt volgende week vervolgd, dus.