Keizerlijk stoeterij-verleden van Borculo verbeeld
BORCULO - ‘Een stad heeft zijn geschiedenis nodig’. Met die ene zin onderbouwde Peter Nieuwenhuis van de Historisch Vereniging Borculo misschien wel zijn motivatie en gedrevenheid van de afgelopen jaren om de geschiedenis van de stad Borculo in beeld te brengen. Het nieuwste project van de Historische Vereniging Borculo betreft het ‘terughalen’ van de Borculose Stoeterij, ooit eigendom van keizer Napoleon.
Door Rob Weeber
Het paard was onmisbaar in vroeger tijden. De boer had hem nodig voor het werk, de gegoede burger voor zijn koets en de veldheer voor zijn slagen. De Franse, strijdlustige keizer Napoleon richtte daarom in Frankrijk in 1806 dertig staatsstoeterijen op, als ‘hofleverancier’ voor zijn leger. Zijn broer koning Lodewijk Napoleon, destijds in ons land op de troon, richtte toen de stoeterij in Borculo op. Na het verlies van Napoleon bij Leipzig echter in 1813, werden de paarden weer meegenomen naar Frankrijk en gestald in Normandië. Het was dankzij het rijk (van 1823-1840) dat goede rijpaarden voor het leger nodig had, en later koning Willem II (met eigen middelen) dat de stoeterij in Borculo werd voortgezet. Uiteindelijk sloot het de deuren in 1850, toen koning Willem III voor Paleis Het Loo koos. Het enige wat nog rest, zijn de villa Mijn Rust aan de Ruurloseweg, de voormalige woning van de beheerder van de stoeterij, W.G. van Kretschmar van Wijk en Aalburg, en de originele brandmerken.
Het was een ontmoeting tussen Nieuwenhuis en oud-dierenarts Piet Den Hartog uit Borculo die de komst van het nieuwe beeld inluidde. Den Hartog was de opvolger van dierenarts Van Soest, en ook de man die de slipjacht naar Borculo haalde. Het gesprek had tot doel de herinneringen en mooie verhalen uit bijna veertig jaar praktijk vast te leggen voor de later generaties. Ook Den Hartog was overigens een paardenliefhebber en bovendien een gerespecteerd begeleider van sportpaarden. Hij was ook een van de oprichters van de veulenveiling in Borculo. Echtgenote Jeanette Den Hartog bleek beeldend kunstenares, getuige de vele beelden in de woonkamer. Een ervan viel Nieuwenhuis bijzonder op, een klein bronzen beeldje van vier paarden. De verbinding tussen het rijke paardenverleden van de stad en de uitbeelding ervan werd door Nieuwenhuis in een nanoseconde gelegd. Na akkoord van de kunstenares werd er door de Eibergse bronsgieter Jan te Kulve een 3D-scan van het beeldje gemaakt met behulp waarvan een bronzen beeld in groter formaat gegoten werd.
Zaterdagochtend 15 augustus, de dag waarop Napoleon ter wereld kwam, werd het beeld in het bijzijn van burgemeester Joost van Oostrum en oud-burgemeester Alma van Borculo onthuld. Onder begeleiding van de Hamelandse Ruiters werden Jeanette den Hartog en haar man in hun auto naar het Brandweermuseum gereden, de plek waar destijds de stoeterij was gevestigd. Samen met Joost van Oostrum trok de 92-jarige Jeanette Den Hartog het kleed van het beeld en onthulde zo haar kunstwerk dat nu ook voor de buitenwereld te bezichtigen is. Het beeld is bekostigd met hulp van Fonds 2013, Prins Bernard Cultuurfonds, Provisorie van Borculo, Vereniging Volksheil, Stichting Nationale Eliteveiling Borculo, Efra Borculo en de familie Den Hartog.
