Plattelandspioniers maken het verschil
LOCHEM/BERKELLAND - De term duurzaamheid is wellicht wat uitgekauwd, maar de betekenis ervan daardoor niet minder actueel. In Zuid-Afrika evenals in Vlaanderen hebben ze er overigens een ander woord voor, 'volhoudbaarheid' een term die volgens plattelandspionier Els Hegger uit Zwiep beter de lading dekt omdat het ook de eigen inzet erbij betrekt. Els behoort tot de dertien genomineerde plattelandspioniers die maandagavond in Lochem aanwezig waren op de Tegenlicht Meetup. Daar lieten de pioniers in hun pitch zien hoe innovatie een belangrijke aanjager is voor de verduurzaming van Nederland.
Door Rob Weeber
De bijeenkomst werd georganiseerd door Lochem Energie (lokale energiecoöperatie) in samenwerking met Stichting De Groene Koepel (landelijke natuurkampeerterreinen). Avondvoorzitter Tonnie Tekelenburg van Lochem Energie definieerde een plattelandspionier als een 'broedplaats' voor nieuwe initiatieven op het gebied van landbouw, energie, burgerinitiatieven en sociale activiteiten. Het gaat om vernieuwing en verbinding. Pioniers trekken zich niets aan van bestaande, gevestigde patronen en roepen vaak weerstand op met hun vernieuwende denkwijze. Veelal zijn ze bovendien onbewust bekwaam en volgen hun hart door te doen. Desalniettemin zijn zij onmisbaar om vernieuwing in gang te zetten.
Pioniers zijn
onmisbaar om
vernieuwing in
gang te zetten
De avond startte met de VPRO Tegenlicht documentaire over plattelandspioniers van september 2019. Aan het woord kwamen onder meer pioniers als Wouter van Eck met het grootste Europese voedselbos in Schijndel. Ook in de voedselsfeer werd Herenboeren Nederland aan het woord gelaten. Deze organisatie bestaat uit voedselcoöperaties. In Boxtel bijvoorbeeld bezitten 200 huishoudens gezamenlijk land waarop hun voedsel wordt geteeld en gekweekt. Het betekent naast biologisch voedsel ook meer sociale aspecten en meer biodiversiteit. Deze voorbeelden staan model voor de nieuwe voedselbeleving van de consument. We willen weten hoe ons voedsel verbouwd wordt en waar het vandaan komt. We willen ook weg van bestrijdingsmiddelen en monoculturen.
Dichter bij huis woont Els Hegger. Zij wilde boerin worden, maar had noch opstallen, noch grond, noch kennis. Een oproep aan particuliere grondbezitters bracht haar tot de oprichting van 'De Mobiele Gaard'. De varkens lopen los in het bos, de kippen worden regelmatig verplaatst en de groentetuin ligt achter het huis. Toverwoord is harmonie met de omgeving. Manja Bedner uit Almen is professioneel theatermaakster en verhuisde vanuit Amsterdam naar de streek. Zij runt nu een Kamertheater in Almen voor volwassenen en kinderen. Ook Hans Leeflang van het burgerinitiatief 'De Slimste Weg' (Nettelhorsterweg N825) uit Geesteren behoorde tot de genomineerden. In zijn pitch wees hij op de toekomst die (als je goed kijkt) nu al zichtbaar is en op de kracht van bewoners om verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen leefomgeving.
Feitelijk zijn het allemaal 'burgercollectieven' die gezamenlijk oplossingen bedenken en in gang zetten voor hedendaagse problemen. Vaak springen zij in een gat dat niet wordt gedicht door overheid of markt. Ook minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid kwam aan het woord in de VPRO-documentaire. Zij wil verandering en de landbouw in 2030 tot een volledige kringloopsysteem hervormd hebben met minder uitstoot en eerlijkere voedselprijzen. De aarde bestaat bij de gratie van goed rentmeesterschap. Dat betekent ook bewustzijn en zorg voor de volgende generaties. "Er is een wereld te winnen," aldus Schouten. De plattelandspioniers hebben dat al langer in de gaten, De vraag is wanneer de rest van het land zich bij hen aansluit.