Themadag 'Van Vlas tot Linnen' bij De Lebbenbrugge
BORCULO - Op zondag 13 oktober is er voor het vierde jaar een themadag bij museum De Lebbenbrugge. Op deze dag worden alle bewerkingen om van vlas linnen te maken gedemonstreerd.
Linnen is een natuurproduct en alle delen van de vlasplant worden gebruikt. Van de zaden maakt men olie voor kleuren, verven, cosmetica en vloerbedekkingen. Vlas is medisch van nut omdat de zaden vermalen kunnen worden tot een fijne bloem voor kompressen en omdat van de vezels draad voor het hechten van wonden kan worden gemaakt. Maar primair is vlas natuurlijk bekend als de grondstof voor een bijzonder weefsel: linnen.
De groeicyclus van de vlasplant is kort. Tussen het zaaien op de 100e dag van het jaar en de oogst in juli verstrijken amper 100 dagen. De planten worden met de hand uit de grond getrokken. Het vlas wordt in bossen bij elkaar gebonden en op het veld gezet om te drogen. Daarna wordt het naar de boerderij gebracht. Als de planten droog zijn worden de zaden verwijderd (repelen). Op de boerderij wordt met dorsvlegels het vlaszaad uit de zaadbolletjes geslagen. De bossen vlas worden in een ven in het water gelegd om te roten. Roten betekent eigenlijk rotten. Na drie weken is het vlas ver genoeg gerot. In de stengels zijn de vezels los komen te zitten. Het natte vlas moet eerst weer drogen op een grasveld en wordt af en toe omgedraaid. Boven een smeulend vuur wordt het vlas dan verwarmd. Dan volgt het braken van vlas: het breken van de stengels. De buigzame vezels in de stengel breken niet. Na het braken is te zien hoe groot de oogst is. Tussen de vlasvezels zijn kleine stukjes hout blijven zitten. Ze worden er op de zwingel met een houten zwaard uitgeslagen. Op de hekel wordt het vlas gekamd. De lange vezels die overblijven worden in kleine popjes bij elkaar gebonden. Van de lange vezels spint men een dunne draad. Grover garen wordt gemaakt van korte vezels die in de hekel achterbleven. De gesponnen garens hebben een bruine kleur. In een bak met water lost de kleurstof langzaam op en wordt het garen licht van kleur. De wever maakt op zijn weefgetouw van de gesponnen garens het linnen. Om het linnen nog witter te maken moet het een paar weken in de zon bleken. Tot slot wordt het nieuwe linnen opgevouwen (dookrollen) en krijgt het een plek in de linnenkast.
Linnen is fris, schoon en comfortabel. Het is zacht, maar tegelijk ook sterk en duurzaam. Hoe vaker men het gebruikt, hoe zachter en sterker het wordt. Linnen kan 20% van zijn gewicht aan vocht absorberen voordat het zelf vochtig aanvoelt. Daarbij geeft het vocht gemakkelijk af aan de lucht, zodat het fris en droog blijft aanvoelen.
Wie dat hele proces van dichtbij wil meemaken, is op zondag 13 oktober welkom bij De Lebbenbrugge. Er zijn vanaf 11.00 uur verschillende activiteiten. Er is onder andere een papierschepper aanwezig. Hij maakt papierpulp van vlas. En er kan geproefd worden van eigen gebakken lijnzaadbrood met vlaskaas. Ook wordt er dit jaar pannenkoeken gebakken met lijnzaad. Ook kunnen er kaarten worden gemaakt met een vlaspoppetje. Alle activiteiten zullen opgeluisterd worden met gezellige muziek. Van 14.00 tot 16.00 uur zijn er doorlopend demonstraties.