Meesterwerk Heuvel van
nationale betekenis geacht
BORCULO/GEESTEREN - Voor het meesterwerk Oud-Achterhoeksch Boerenleven van Hendrik Willem Heuvel klinkt bijna een eeuw na zijn verschijning landelijk lof. De hooggeleerde niet-Achterhoeker Willem J. Ouweneel noemt het een boek van 'nationale betekenis'. Hij werkt hard aan een passend vervolg, met als wervende titel: Oolde, mijn Oolde! Naar woorden van de auteur die verwijzen naar zijn jeugdparadijs in deze Larense buurtschap. Een filmpje op YouTube (www.youtube.com/watch?v=Q4QVUXCQPZs) belicht het project, dat zich richt op heel Nederland.
Hendrik Willem Heuvel (1864-1926) wordt nog vaak 'meester' genoemd. Hij was onderwijzer in zijn geboorteplaats Laren (G) en schoolhoofd te Gelselaar en Borculo, waar vrijdag als eerbetoon aan hem twee kunstwerken worden onthuld. Bekendheid kreeg hij als schrijver over Achterhoekse streekgeschiedenis en volkskunde.
Oud-Achterhoeksch Boerenleven
Oud-Achterhoeksch Boerenleven, dat in 1927 postuum verscheen, wordt gezien als het belangrijkste werk van Heuvel. De 74-jarige bioloog, filosoof en theoloog (drie keer gepromoveerd) Willem Ouweneel is al van jongs af zeer geïnteresseerd in de klassieker van Heuvel, die tot in deze eeuw is herdrukt. Een groot deel van het voorgeslacht van Ouweneel, die woont in Houten, komt uit de Achterhoek en ook zijn echtgenote komt hier vandaan.
Door grote interesse voor genealogie raakte Ouweneel al in zijn jeugd gefascineerd door het boerenleven van veel van zijn voorouders in de Achterhoek. Zo kreeg hij ook al vroeg het populaire werk van Heuvel in handen: "Ik verslond het met rode oortjes, en heb het sindsdien vele malen herlezen. Toen al bedacht ik hoe mooi het zou zijn om een boek samen te stellen waarin allerlei biografische en genealogische, volks- en heemkundige, kerk- en streekhistorische, dialectische en lexicografische, theologische en filosofische toelichtingen zouden kunnen worden gegeven. Het zou nog tientallen jaren duren voordat ik precies de juiste mensen vond die én vakkundig bleken te zijn, én even enthousiast voor een dergelijk project als ik: leden van een naar studiekring en een werkgroep, die druk waren en zijn met zijn nalatenschap en naar hem heten. Hopelijk komt ons boek (een handleiding bij Oud-Achterhoeksch Boerenleven) volgend jaar uit!"
Genoemd met Camera Obscura
Nog steeds is in de ogen van Ouweneel Oud-Achterhoeks Boerenleven het allermooiste boek over het boerenleven van die tijd: "Niet alleen met het oog op de Achterhoek, maar ik vind het een monument van wat het plattelandsleven betekende in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het boek heeft voor mij ook groot literair gehalte, het is ook eigenlijk een semi-roman."
Ouweneel acht Heuvels boek van nationale betekenis: "Dat vind ik absoluut. Zowel wat het literaire karakter betreft als ook omdat het boerenleven in Friesland of in Zeeland niet zo gek veel anders was. Ik vind – dat hebben anderen ook wel eens gezegd – dat het boek van eenzelfde soort betekenis is als de Camera Obscura." De titel van Oud-Achterhoeksch Boerenleven spreekt Ouweneel minder aan. Voor een vervolg is naar zijn mening de aan Heuvels werk ontleende uitroep 'Oolde, mijn Oolde!' veel aantrekkelijker.