Imponerend drieluik over Mathilde
tijdens expositie in Ruurlo
RUURLO - De grote bekendheid stamt vanuit haar Amsterdamse tijd met schilder Carel Willink. Haar jeugd echter lag in Zeeuws-Vlaanderen, Terneuzen, een streek die niet verder weg kon staan van haar hunkering naar aandacht. Maria Theodora Mathilde de Doelder (1938), zoals Mathilde voluit heette, zou in 2018 tachtig jaar geworden zijn. Dat heuglijke feit mocht volgens de inwoners van Terneuzen niet ongemerkt voorbij gaan. Kunstschilder Roeland van der Kley maakte speciaal voor die gelegenheid een drieluik over haar. Dit kunstwerk is vanaf 11 mei in de Dorpskerk in Ruurlo te zien.
Door Rob Weeber
Roeland van der Kley (1960) woont zijn hele leven al in Terneuzen, de stad waar de latere muze van Carel Willink geboren werd. Als kleine jongen al wilde hij kunstschilder worden. Die wens werd geworteld toen hij op z'n tiende met zijn familie een bezoek aan een expositie over Willink in Amsterdam bracht. Daar zag hij het beroemde portret van 'Mathilde en het parelhesje', het schilderij dat later door diezelfde Mathilde vernield zou worden. Roeland schafte olieverf aan en probeerde zich aanvankelijk op paneeltjes van hout, afkomstig van sigarenkistjes, de schildertechniek eigen te maken. "Ik bewonderde in die tijd mannen als Dik Ket, Pyke Koch, Joop Moesman en Carel Willink, allemaal (magisch) realisten", herinnert hij zich. "Maar de heersende stroming toen was abstracte kunst, men wilde geen nieuwe Rembrandt. Ik kon zelfs op de kunstacademie in Breda eind jaren zeventig niet afstuderen op het realisme, daarvoor moest ik naar Antwerpen. Ik verliet toen de academie en heb geleidelijk mijn eigen dreamscape, toekomstvisioen, ontdekt, de tussenweg tussen het realisme en het magisch-realisme. Het gaat om dromen, om de weergave van iets wat net niet kan."
De biografie over Mathilde van Lisette de Zoete in 2015 bracht in herinnering dat zij in 2018 tachtig jaar zou zijn geworden. Roeland realiseerde zich dat er veel over Mathilde was geschreven, maar nooit over haar Zeeuws-Vlaamse achtergrond, terwijl haar 'sporen' wel degelijk zichtbaar waren. Hij opperde in de kroeg om de gebeurtenis niet voorbij te laten gaan en kreeg bijval. Het moest iets groots worden wat recht deed aan de bijzondere persoonlijkheid die Mathilde uiteindelijk geworden was. Hij besloot een drieluik te maken, gebaseerd op drie verschillende periodes uit haar leven. Tijdens de Mathildedag op 7 juli 2018 in Terneuzen presenteerde hij het 3 x 2 meter grote werk in het oude postkantoor, wat toen nog in gebruik was. Het Willinkachtige gebouw heeft inmiddels een nieuwe bestemming, maar "er staat binnenkort nog iets te gebeuren", volgens Roeland. Mathilde haar jongste zus Cerila opende de Mathildedag.
Zijn drieluik beschrijft in drie delen haar 'reis' van haar jeugd tot haar dood. Het eerste paneel laat een kleine Mathilde zien met haar lappenpop in de hand. Saillant detail is dat het meisje de 5-jarige kleindochter van haar zus Cerila is. De pop is speciaal voor die gelegenheid gemaakt door Ineke Reina Wiersema. Op de achtergrond staan Zeeuwen uit drie verschillende dorpen in verschillende klederdrachten. Het symboliseert de zwijgende massa, de conservatieve omgeving en cultuur waarbinnen Mathilde niet paste. Het tweede paneel laat Mathilde aan het begin van haar vertrek uit Terneuzen zien, het afscheid van de stad. Het laatste gebouw waar zij aan voorbijtrok was het oude postkantoor. Rechts is een raaf te zien, symbool voor nieuw leven en dood. Verder wordt Mathilde omringd door klaprozen, haar favoriete bloemen. De klaproos symboliseert de neergang, een beeld afkomstig uit de Eerste Wereldoorlog. Het derde paneel toont Mathilde op haar hemelbed na haar dood op 25 oktober 1977. Roeland wilde zo dicht mogelijk bij de realiteit blijven met dit paneel, maar de situatie waarin Mathilde destijds werd aangetroffen, was te gruwelijk. Het bed is wel het echte bed van Mathilde. Het drieluik keert na de expositie in Ruurlo terug naar Terneuzen.
De expositie 'Mathilde – van muze tot mythe' vindt plaats van 11 mei tot en met 22 juni 2019 in de nieuwe galerie De Smidse, De Smidse 1, Ruurlo en de Dorpskerk, Kerkplein 1, Ruurlo. De openingstijden zijn van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur, met uitzondering van de zondag in de Dorpskerk. Daar kan men van 13.00 tot 17.00 uur terecht.