Streektaal feest: 'Dialect maakt verhalen smeuïger'
Oost-Gelders Streektaaldictee voor de tiende keer
HUMMELO – In een streektaaldictee van een voorgaand jaar staat: 'Zoveul is zeker: de tied git allejekes vlug vurbi-j.' Deze zin geldt zeker ook voor het Oost-Gelders Streektaaldictee, want op donderdag 23 maart wordt het dictee al weer voor de tiende keer gehouden. Dan buigen ruim honderd deelnemers zich bij De Gouden Karper over zinnen in twee dialecten. Het thema is: Feest.
Door Josée Gruwel
"Dialect is een van de belangrijkste elementen van een streek. Daar kun je trots op zijn", vertelt Frans van Gorkum. Hij heeft ervaren hoe het is om als jonge knul voor jarenlang weg te gaan uit zijn geboortestad Zevenaar en later weer terug te komen. "Dan kijk je met andere ogen naar je roots, wil je het dialect vasthouden en koesteren." Van Gorkum, fervent voorstander van dialect als tweede taal, maakte dit jaar de teksten van het streektaaldictee. Met dialectspecialisten en werkgroepleden Theo Boland, Lex Schaars, Gerard Bomers, Geert Roelofs, Henk van Aalten, Ellen ten Brink en Hans Beernink werden de teksten van de juiste spelling voorzien en werd de jubileumavond georganiseerd.
Twee dictees
Het dictee bestaat eigenlijk uit twee dictees: het ene is in dialect uit de Liemers en het Gelders Eiland, dus het gebied ten westen van de Oude IJssel, en het andere is in dialect van de Graafschap en de Achterhoek, ten oosten van de Oude IJssel. Het uitgangspunt is de WALD-spelling. WALD is de afkorting van Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse dialecten.
Wie meedoet, maakt beide dictees. Elk dictee bestaat uit zo'n honderd woorden.
"De belangrijkste regel is goed luisteren", vertelt Van Aalten. Sinds 2009 leest hij het Liemerse dictee voor. "Voor ons betekent dat goed articuleren", aldus Dianne Marsman, die het Achterhoekse dictee voorleest.
Geschiedenis
De broers Henk Beernink en wijlen Rudy Beernink kwamen op het idee om een streektaaldictee te houden. "Wi'j praoten plat, maor schrief 't maor 's op", zeiden ze destijds tegen elkaar. In november 2007 kwam het ervan. Arie Ribbers las de eerste tekst voor. Beernink: "Omdat maart de dialectmaand is, werd de tweede keer in maart 2009 gehouden en daarna werd steeds in maart een datum geprikt." Het aantal deelnemers werd elk jaar meer. "Inmiddels zijn we de honderd ruim gepasseerd." Ook prominenten namen deel. Zo deden Jan Manschot, Henk-Jan Ormel en boer Jos met zijn Dyke al eens mee.
Wie eenmaal besmet is met het dicteevirus, komt graag terug. De verhouding terugkomers en nieuwkomers is ongeveer zeventig – dertig.
Doordat oude getrouwen ook vaak in de prijzen vielen, zijn er voor wat de prijzen betreft twee categorieën: een eerste, tweede en derde plaats voor de nieuwkomers en een categorie 'Olde winnaars'.
"Die 'Olde winnaars' zijn fanatiek", aldus Beernink. "Berd Westerveld uit Sinderen heeft een soort schooltje. Daar oefent regelmatig een clubje dat elk jaar meedoet." Maar ondanks dat heeft er nog nooit iemand een foutloos dictee gemaakt. "Meestal is het minst aantal fouten acht, negen of tien. Vaak onnozele foutjes", vertelt Van Aalten.
Waren er in het verleden nog elf gemeentes die het Oost-Gelders Streektaaldictee subsidieerden, nu is dat aantal vier. Dat zijn Aalten, Doetinchem, Oude IJsselstreek en Westervoort. Voor het tiende dictee zijn de burgemeesters uitgenodigd.
Op de culturele happening is alles rondom het dictee (schrijven, jurering, bekendmaking uitslag en prijsuitreiking) de hoofdmoot. Hiernaast treedt Bonne Route op. Deze dialect-muziekgroep speelt 'Mooie liedjes op zien Achterhoeks', zoals het motto van de groep luidt.
Oost-Gelders Streektaaldictee: 23 maart, aanvang 19.45 uur, entree 5 euro, opgave voor 20 maart via info@ecal.nu of tel. 0314-787078.
www.streektaaldictee.nl
Opbouw Paasvuur Lochuizen van start
LOCHUIZEN - Het team van het Lochoezer Paasvuur staat begin maart weer klaar om het snoeihout uit de tuinen in ontvangst te nemen. Het paasvuur zal ook dit jaar weer worden opgebouwd op het evenemententerrein op de hoek van de Diepenheimseweg en Oude Deldenseweg in Lochuizen.
"We zijn zeer tevreden over de opbouw van het paasvuur vorig jaar op de nieuwe plek", vertelt Han Kruisselbrink, de nieuwe voorzitter van het Paasvuur Lochuizen. Kruisselbrink - de volgende generatie paasvuurbouwers- heeft het stokje overgenomen van Jan Roerink, die een kleine twintig jaar voorzitter was. "Ik vind het mooi om oude tradities voort te zetten, vooral ook met nieuwe mensen", aldus Kruisselbrink. "Zo hopen we de oude gebruiken op het platteland stevig te verankeren."
Om ook dit jaar weer een mooi paasvuur te bouwen, klinkt de oproep van Kruisselbrink: "Snoei alvast zoveel mogelijk als het mooi weer is. Bewaar het tot 11 maart en lever het deze zaterdag af bij het evenemententerrein van Lochuizen."
Het snoeihout kan gebracht worden op de zaterdag van 11 maart tot en met 8 april 's morgens van 8.30 uur tot 12.00 uur en 's middags van 13.00 uur tot 16.00 uur. Om de kosten te dekken wordt er een kleine bijdrage gevraagd voor het afnemen van het snoeihout. Voor een kleine aanhanger met snoeihout is dit € 2,50 en voor grotere aanhangers € 5,-. De vergunning staat alleen snoeihout toe tot een maximale doorsnede van stammen tot 10 cm. Dikkere takken en stammen, stobben, rasterpalen en geïmpregneerd hout worden niet aangenomen.
Wie het leuk vindt om mee te bouwen aan het paasvuur, kan contact opnemen op met Han Kruisselbrink via tel. 06-12355519.