Presentatie van de Tante Rikie-neusbrillen. Foto: Achterhoekfoto/Albert Schreuder

Presentatie van de Tante Rikie-neusbrillen. Foto: Achterhoekfoto/Albert Schreuder

Tante Rikie zwaait af met pleidooi voor fatsoen

Cultuur

LICHTENVOORDE - Traditiegetrouw strijkt het Neerlands journaille enkele dagen voor de Zwarte Cross neer op het terrein in opbouw en laat zich trakteren op nieuws, plannen, gekkigheid en dit jaar veel water. Met onder meer een Achterhoeks lesprogramma voor basisscholen, een sociale sta-rolstoel, de blijvende inzet voor de Saudische blogger Raif Badawi samen met Amnesty en de hernieuwde aandacht voor de huisregels, toont de Feestfabriek eens te meer haar maatschappelijke betrokkenheid. Vol zelfreflectie worden aan tafel eigen keuzes uit het verleden en heersende vooroordelen besproken. Om enkel een imago als een ‘woke deugfestival’ te voorkomen, presenteerde het festival ook 30.000 neusbrillen van Tante Rikie aan de pers. Nu is het aan die media om een keuze te maken uit deze voorgeschotelde nieuwtjes.

Door Meindert Bussink

Geen vernieling, discriminatie en (seksueel) overschrijdend gedrag
Elk jaar krijgt het festival te maken met huftergedrag. Een dag voor de persdag, verstuurt de festivalorganisatie hierover nog een persbericht en oproep: “Hulde en kusjes voor de openminded meerderheid, een enkeltje goelag voor een aantal kneuzen. Het zijn er maar een paar op het totaal van 229.500 bezoekers, maar die paar werpen een nare smet op de Zwarte Cross en geven ook een verkeerd beeld van de Zwarte Cross en de Achterhoek …/… We kunnen een hele politiemacht optrommelen om van het kleine aantal overtreders af te komen, maar we hebben liever dat de bezoekers elkaar een beetje in de gaten houden en aanspreken op asociaal gedrag. Voor de mensen die bier drinken: prima, maar als je je dan als een holbewoner gaat gedragen, drink dan maar liever niet.”

Aan een lange tafel onder leiding van oud RTL Nieuws-verslaggever Jaap van Deurzen bespreken Gijs Jolink, Johan Schutte en Marcus ten Zijthoff de laatste wens van Tante Rikie: “Hufters, blijf thuis.” “Hufters, waar hebben we het dan precies over?”, trapt Van Deurzen af. “Nou bijvoorbeeld homofobie, vrouwonvriendelijk gedrag en vernielingen”, aldus Jolink. “Kijk, het grensgebied tussen gezellig een biertje doen en baldadigheid is klein, maar we moeten ons gewoon netjes gedragen. Tijden veranderen ook, kijk maar naar de discussie over Zwarte Piet. Langzaam komt er een stukje meer beschaving. Hufterigheid speelt zich natuurlijk niet alleen hier af en je kunt het ook niet aan de kaak stellen, zoals bij voetbal bijvoorbeeld wel eens wordt gezegd: “Dat zijn wij niet”, maar wij willen wel naar onszelf kijken en er wat aan doen. Wij willen niet zelf een racistische stempel krijgen en doen daar veel moeite voor.”

Herdenkplek voor niet leuke bordjes
Op de vraag waar dan de grens ligt bij nieuwe bordjes, reageert Johan Kampman, voor de Feestfabriek als creatieveling betrokken bij de Zwarte Cross, met het voorbeeld van het controversiële incident van een aantal jaar gelden: “Bij dat bordje met Allah’s afbakbar, waren we ons gewoon niet bewust dat dat niet grappig was. Het is ook nooit onze bedoeling om anderen te kwetsen en zoals mijn moeder altijd zegt: “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat een ander niet” Die bordjes zijn gewoon leuk bedoeld en voor bordjes die niet meer leuk zijn hebben we nu een herdenkplek om bloemetjes bij te leggen.”

Huisregels van Tante Rikie
Terug naar de hufters. Wat zijn eigenlijk de sancties?, wil van Deurzen weten. Projectleider duurzaamheid en veiligheid Marcus ten Zijthoff licht dit verder toe: “Om te kunnen handhaven, begint het bij duidelijke huisregels en daar vragen wij nu extra aandacht voor. In het verleden kon je onze ticketvoorwaarden ook snel doorscrollen, maar nu hebben we vooraf de belangrijkste huisregels nog even aangestipt. Er is dus geen koerswijziging ofzo, maar we willen nogmaals benadrukken hoe het Zwarte Cross feest gevierd wordt. Mochten er dan incidenten ontstaan, dan kunnen mensen ons opzoeken. Zo kunnen wij als organisatie daar op inspelen, maar we kunnen natuurlijk niet beloven dat we daardoor de daders kunnen pakken.”

Op een vraag uit het publiek of de Zwarte Cross harder is geworden, reageert Ten Zijthoff: “Campingbezoekers worden nu preventief aangesproken. Tegenwoordig is de camping zelfs een stukje saaier, maar dat is voor ons geen aanleiding voor een houding: ‘Dat loopt wel los’, maar we blijven scherp.” “Dit is gewoon iets voor de lange adem” vult Jolink aan. “Het begint bij het aangeven wat hoort wel en niet bij de Zwarte Cross. Het jolige moet er ook af. Iets is misschien niet zo bedoeld, maar kan wel zo overkomen” Lees hier de huisregels van Tante Rikie. Hier staat ook wat je kunt doen als je je niet veilig voelt op het festival of als je een melding wilt doen.

Terugblik 25 jaar Zwarte Cross
De middag begon uiteraard met anekdotes en leuke video’s uit het verleden, want dit jaar bestaat het inmiddels grootste festival van Nederland 25 jaar. Van Deurzen bespreekt aan tafel met Gijs Jolink, Ronnie Degen en natuurlijk festivaldirectrice Tante Rikie enkele hoogte- en dieptepunten. Jolink: “Bij JaWe Motoren kwam destijds het idee om gewoon kris kras te gaan crossen en een soort festival met muziek erbij te organiseren.  We wilden altijd dingen die je niet verwacht bij elkaar zetten en een festival organiseren waar we graag zelf naar toe zouden willen gaan. Aan begin was het nog niet heel ambitieus, maar later wel.” “Het is een mooi opgebouwde jongensdroom”, vult Degen aan: “Met inmiddels 34 livepodia”.

Gastheer Van Deurzen stipt ook de heersende vooroordelen uit het westen aan en vraagt zich af waar die vandaan komen. Degen: “Er zijn veel vooroordelen, er is meer achter Apeldoorn, maar de mensen die hier komen krijgen altijd een geweldige glimlach. Waar de vooroordelen vandaan komen maakt niet uit, het gaat erom hoe we dat gaan veranderen. Dit is gewoon het mooiste gebied van Nederland”. Jolink vult aan: “Er is wat mij betreft geen scherpe tweedeling tussen bier en modder enerzijds en betrokkenheid bij thema’s als gelijkheid en discriminatie anderzijds. We verloochenen onze afkomst niet en laten al jaren zien aandacht te vragen voor bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting door samen te werken met partners als Amnesty”. 

Ook de dramatische storm en het ongeval in 2010 komt ter tafel zoals Degen onlangs nog toelichtte bij de uitzending van Humberto Tan op RTL 4 evenals de financiële opbrengsten van het festival. Met zijn vraag “Jullie zijn beide mannen in bonus, je bent een rijk man”, probeert Van Deurzen hierover het gesprek te beginnen, maar Degen parkeert het eenvoudig en krijgt de lachers op zijn hand: “Het enige wat naar m’n hoofd stijgt is de drank”. Tot slot werpen de heren een blik in de toekomst en fantaseert Jolink openlijk over een vijfde dag: “Wij willen uniek zijn, met alle met gekkigheid erop en eraan. We bouwen allemaal een dorp op voor vier dagen, waarom dan niet voor vijf?”. 

Het zit erop. Na vijfentwintig jaar zwaait Tante Rikie af. Ter ere van haar afscheid is er zondag een uitgebreid defilé en liet de organisatie 30.000 neusbrillen maken. Frans Bauer zal dan met haar hun hit ‘Hoofd, schouders, knie en teen’ op het hoofdpodium ten gehore brengen en ook hij werpt aan tafel een blik op de toekomst: “Als wij er straks allemaal niet meer zijn, dan zal iedereen jou nog kennen.” Degen: “Zo lang haar gezondheid het toelaat, zal zij zich nog wel blijven inzetten, maar ze gaat niet meer vier dagen op de draagbaar.” Op een vraag uit het publiek: “Zou je ooit vervangbaar kunnen zijn?”, reageert de afzwaaiende festivaldirectrice resoluut: “Nee”. Jolink: “Tante Rikie blijft voor altijd ons geestelijk leider. Er komt ook geen opvolger, maar naar Noord-Koreaans model zal zij altijd onze leider blijven.”

Tante Rikie komt binnen. Foto: Achterhoekfoto/Albert Schreuder

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant