Dagboek van Eimert Papenborg: een bijzonder boek over gewone mensen
AlgemeenUniek tijdsdocument beschrijft leven van Achterhoekers in de 19de eeuw
ZIEUWENT - Al in 1970 dook het dagboek van Eimert Papenborg voor het eerst op toen conservator Kees Kok terecht kwam bij de familie Papenborg in Zieuwent. Het zou echter nog 50 jaar duren voordat dit unieke tijdsdocument waarin een gewone boer uit Zieuwent de geschiedenis van deze streek heeft opgetekend voor iedereen beschikbaar kwam. Zondag 24 oktober was het dan zover en kon Het dagboek van Eimert Papenborg onder grote belangstelling officieel gepresenteerd worden.
Door Annekée Cuppers
In de zaal van het Parochiehuis in Zieuwent, het gebouw waarin Eimert in zijn jeugd naar school ging, zijn zo'n 130 belangstellenden aanwezig waarvan bijna de helft leden van de familie Papenborg. Zij worden getrakteerd op een interessant programma onder leiding van Anne Burgers, coördinator Maand van de Geschiedenis, waarin boeiende sprekers worden afgewisseld met muzikale bijdragen van zanger/gitarist Stef Woestenenk en koor Het Gemak onder aanvoering van Ben Donderwinkel.
Over het boek
Schrijver en samensteller Hans Piena is conservator bij het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Hij kwam het dagboek op het spoor nadat hij in de archieven van het Openlucht Museum stuitte op het tekeningetje van een authentiek plattelandsbureau door het voormalig hoofd documentatie Kees Kok. "Dat bureau stond bij de familie Papenborg in Zieuwent, destijds bedolven onder balen stro. In de hoop dat het bureau inmiddels stro-vrij en in ongeschonden staat nog in het bezit was van de familie, ben ik afgereisd naar Zieuwent en daar kreeg ik al gauw, net als Kok destijds, het dagboek van wijlen Eimert Papenborg in de handen gedrukt."
De in 1826 geboren boerenjongen Eimert Papenborg (Kolenbrander) begint op zijn zestiende met het schrijven van het dagboek, iets wat hij tot zijn dood in 1888 volhoudt. "Eimert schrijft over de gewone dagelijkse dingen op de boerderij, over zijn geheime liefde voor het rijke buurmeisje, Engele Maria ten Brundel, waarmee hij later in het huwelijk treedt, de periode waarin hij als katholiek raadslid was in het protestante Ruurlo, hoe ze zelf medicijnen maakten van kruiden en gewassen. Eimert tekende in zijn dagboek het dagelijks leven op van hemzelf en zijn familie en dorpsgenoten. Ook houdt hij zijn financiën minutieus bij, waardoor er van week tot week inzage is in de kosten en baten. Eimerts dagboek geeft een realistisch beeld van hoe de gewone mensen in de 19de eeuw leefden in deze streek. Dagboeken als dat van Eimert over gewone mensen als landarbeiders en ambachtslieden zijn zeldzaam en dat maakt dit dagboek ook zo uniek."
Piena direct voelt aan: dit bijzondere werk moet gepubliceerd worden. Hij werkt zo'n acht jaar aan Het dagboek van Eimert Papenborg. Hierin wordt hij bijgestaan door Eimerts nazaat Guido Papenborg, de oudheidkundige verenigingen en specialisten op het gebied van onder andere streekgeschiedenis en transcriptie, een gedeelte van het dagboek is in geheimschrift geschreven. Aan de hand van verschillende thema's en ondersteund door middel van beeldmateriaal beschrijft Piena in het boek hoe het leven van Eimert eruit zag in die tijd, de periode van 1826 tot 1888. Ter afsluiting is de letterlijke weergave van het dagboek in het boek opgenomen.
Twee maal uitreiking van het eerste exemplaar
Burgemeesters Joost van Oostrum van gemeente Berkelland en Anette Bronsvoort van Oost Gelre krijgen de eer om uit handen van nazaten Guido Papenborg en zijn zoon Casper Papenborg de eerste exemplaren van het dagboek van hun voorvader overhandigd te krijgen. Na het uitreiken van dit eerste exemplaar volgt een tweede eerste uitreiking. Dit maal van een zichtbaar geëmotioneerde Guido Papenborg aan zijn tante Trees Schilderinck, de oudste nog levende nazaat van Eimert en vraagbaak van Guido bij het tot stand komen van het boek. Casper Papenborg reikt een tweede eerste exemplaar uit aan zijn oma Leny Papenborg. Haar familie bouwde 150 jaar geleden het huis op de grond die Eimert in zijn leven verworven had en dat nog steeds in bezit is van de familie Papenborg.
Familiereünie
Na het officiële gedeelte is er voor de aanwezigen nog gelegenheid om onder het genot van een drankje na te praten waarbij de bijeenkomst voor de 60 aanwezige Papenborgers al snel de sfeer krijgt van een heuse familiereünie. Guido en Casper hebben nog even geen tijd om aan de gezelligheid deel te nemen; vele belangstellenden staan in de rij om een persoonlijk door hen gesigneerd boek aan te schaffen. Ook Derk-Jan Rouwhorst van Achterhoek Uitgevers kijkt met tevredenheid terug op de feestelijke middag. "Het dagboek van Eimert Papenborg is het eerste boek dat we als Achterhoek Uitgevers zelf hebben uitgebracht. We wisten niet goed wat we konden verwachten en hadden wat doosjes met boeken meegebracht. Inmiddels zijn we de helft van de eerste oplage al kwijt. Een ongekend succes, daar konden we alleen maar van dromen."
Het dagboek van Eimert Papenborg is onder andere te koop bij de Spar in Zieuwent en Meneer Kees in Lichtenvoorde en te bestellen via www.achterhoekuitgevers.nl.
Tijdens deze middag is een livestream opgenomen die op hier is terug te kijken. Hierin onder andere een boeiend gesprek met panelleden Zieuwent Belang-voorzitter Renske Faber, Guido Papenborg, schrijver en conservator Hans Piena en streekspecialist Antoon Stortelder over de overeenkomsten en verschillen tussen de tijd van Eimert en de onze.
