Joodse monumenten in de Achterhoek vastgelegd in boekje

WINTERSWIJK - Vrijdag 18 juni werd het eerste exemplaar van het boekje ‘Joods Erfgoed in de Gelderse Achterhoek, een routebeschrijving’, geschreven door emeritus predikant Henk Teeuwen uit Borculo, aangeboden aan de directeur van het Nationaal Onderduik Museum in Aalten, Gerda Brethouwer. De officiële overhandiging vond plaats tijdens een bijeenkomst in de synagoge in Winterswijk.

Door Lineke Voltman

Het boekje vertelt de verhalen van de Joodse gemeenschappen in de Achterhoek en de overgebleven monumenten. “Na mijn pensionering heb ik mij verdiept in de geschiedenis van het Jodendom in de Achterhoek. De reden om dit boekje te schrijven was omdat er zoveel verdwenen is van het Joodse leven en erfgoed en dat vind ik jammer, dat mag eigenlijk niet. Maar nog belangrijker is wat er is overgebleven. Ik heb geprobeerd om de verhalen die achter die monumenten schuil gaan aan de vergetelheid te onttrekken. De Joodse gemeenten in de Achterhoek waren destijds bloeiende gemeenten met in totaal tien synagogen. Enkele zijn verdwenen, met name in de jaren zestig van de vorige eeuw maar er zijn er gelukkig nog acht bewaard gebleven zoals in Zutphen, Borculo, Lochem en Aalten. Winterswijk heeft zelfs nog een compleet synagogecomplex met de sjoel, het badhuis, de school en het onderwijzershuis. Verder zijn er nog tal van Joodse begraafplaatsen in de Achterhoek, zoals een kleine vlak bij de N18 met een paar oude grafstenen en grotere in onder andere Borculo, Bredevoort, Winterswijk, Groenlo en Doetinchem. Ze staan allemaal vermeld in mijn boekje.”

Volgens Teeuwen was de Achterhoek een fijne en veilige plek voor Joodse families om te leven. “Ze hebben het hier goed gehad. Vaak gaan de verhalen alleen maar over de oorlog maar dat andere verhaal wordt vaak vergeten en ik ben van mening dat het weer verteld moet worden. Niet in de zin van ‘de goeie oude tijd’ maar hoe kun je samenleven terwijl je toch zo verschilt.”

Het boekje bevat tevens een kaart met routebeschrijving met twintig plekken van het bewaard gebleven Joodse erfgoed in de Achterhoek en is te koop bij boekhandels en plaatselijke VVV’s voor 7,95 euro. De opbrengst is bestemd voor het opknappen van het ritueel badhuis van de synagoge in Winterswijk.