Anouk Zwart met de waaier als hulpmiddel bij een kindgesprek. Foto: Elise Veenhuis.

Anouk Zwart met de waaier als hulpmiddel bij een kindgesprek. Foto: Elise Veenhuis.

Een innoverende waaier als hulp bij een kindgesprek

Algemeen

ACHTERHOEK – Iselinge Hogeschool stuurde aan circa honderd opleidingsscholen in de regio een geschenk, een speciale waaier, als opsteker nu er weer fysiek onderwijs mogelijk is. De waaier is ontwikkeld door pabostudent Anouk Zwart, om leerkrachten handvatten te bieden bij het voeren van een kindgesprek.

Door Josée Gruwel

Anouk Zwart, student van Iselinge Hogeschool, verdiepte zich als derdejaars voor de minor ‘gedrag’ in het voeren van een kindgesprek. “Ik koos het onderwerp omdat ik niet zoveel ervaring had in het voeren ervan en benieuwd was hoe je dat zo goed mogelijk kunt doen. Zo’n gesprek kan bijvoorbeeld een open vraaggesprek zijn, een interview of een probleemoplossend gesprek.”
Ze bestudeerde de theorie, deed praktijkonderzoek en ontdekte dat het bij een kindgesprek wenselijk is om een opbouw in het gesprek te creëren. “Een kindgesprek bestaat uit vijf verschillende fasen: de voorbereiding, de introductie, de startvraag, de romp en de afronding (M. Delfos, 1999). Bij elke fase horen vragen die door de leerkracht gesteld kunnen worden.”
Zorgvuldig stelde ze er ruim vijftig samen. “Die vragen geven stap voor stap houvast, maar je hoeft ze als leerkracht echt niet allemaal te stellen. Per fase kun je bekijken welke relevant zijn, ook kun je zelf vragen toevoegen en tijdens het gesprek moet je natuurlijk doorvragen. Als je dat op een juiste manier doet, wordt het kind mede-eigenaar van zijn leerproces en kun je samen werken aan oplossingen voor mogelijke problemen. Die oplossingen kunnen onderdeel zijn van handelingsgericht werken in het onderwijs. Dat is een systematische manier van werken, waarbij het aanbod afgestemd is op dat waar de leerling behoefte aan heeft.”

Een innoverende waaier
Naast onderzoek doen kreeg Zwart ook de opdracht om een innoverend product bij het thema kindgesprek te bedenken. Ze ontwierp een waaier, waarin de gespreksfasen en de vragen op een rijtje staan.
Bij de presentatie van haar onderzoek, waarbij ze de zelf in elkaar gezette waaier liet zien, waren toehoorders van de Academische Werkplaats enthousiast. “De vraag kwam of dit product groter opgepakt kon worden. Ik was verbaasd, dat was niet mijn insteek in eerste instantie. Maar wel gaaf.”
Rosanne Hebing, coördinator van onderzoekseenheid de Academische Werkplaats: “In de Academische Werkplaats werken docent-onderzoekers, onderwijsprofessionals, experts uit het werkveld én studenten samen aan onderzoeksvragen die door de praktijk zijn ingebracht. Zij nemen gezamenlijk deze praktijkvraagstukken onder de loep en gaan op basis van onderzoek aan de slag met innovatieve ontwerpen die passen bij het vraagstuk. De waaier van Anouk was de moeite waard om verder vorm te geven en als mooi, nuttig en innoverend product in de praktijk van alledag te gebruiken op basisscholen.”
Vormgever Frans Hesselink uit Doetinchem: “Anouk was de opdrachtgever. Samen dachten we na over kleur, illustraties en hanteerbaarheid. In het midden van het vierde studiejaar van Anouk lag er onlangs een kant-en-klare, innoverende waaier.”

Inhoudelijk heel goed
Josien Kempers is leerkracht van groep 3/4, 7/8, en soms van groep 1/2 van basisschool Rozengaardsweide in Hengelo G. Ze is er ook vertrouwenspersoon. “Ik ben blij met de waaier. Hij is handzaam, praktisch, overzichtelijk en inhoudelijk heel goed, met veel open vragen. Je ziet direct hoe de opbouw van een kindgesprek is."
Kempers, dertig jaar onderwijservaring, weet waar ze het over heeft. “Ons team heeft de laatste paar jaar een heel traject doorlopen in didactisch coachen. De waaier heeft met dat onderwerp veel raakvlakken. Het begint al met de eerste stap: de voorbereiding. Eigenlijk is dat de belangrijkste stap. De vragen in de waaier helpen je daarbij heel goed op weg.”
Het zijn vragen als: Wat wil ik echt weten van het kind? Wat weet ik al? Welke afspraken zijn er de vorige keer gemaakt? Wat is mijn doel van het gesprek? Wat heeft dit kind nodig van mij tijdens het gesprek?
Kempers is blij met de open vragen waarbij leerkracht en kind inhoudelijk aan de slag gaan met de onderwijsbehoeften van het kind. Mooi ook vindt ze de afsluiting, waarbij de afspraken worden benoemd en het kind bedankt wordt voor het gesprek. “De waaier komt, zeker in coronatijd, goed van pas. Onderwijsvertraging die in de afgelopen tijd is opgelopen kan onder andere door middel van een kindgesprek helder in kaart worden gebracht en verholpen. Een tip: het is handig als er bij het gesprek aantekeningen worden gemaakt en afspraken vastgelegd.”

Verdieping
Het team van Rozengaardsweide is van plan om in het kader van het Nationaal Plan Onderwijs de financiële ondersteuning de komende 2,5 jaar in te zetten om zich te professionaliseren in effectief bewezen interventies en het structureel invoeren van kindgesprekken.
De waaier is een hulpmiddel. Zwart: “Op www.iselinge.nl/kindgesprek is achtergrondinformatie te vinden met betrekking tot het gebruik. Voor wie zich verder wil verdiepen, verwijs ik naar het boek ‘Luister je wel naar míj? Gespreksvoering met kinderen tussen vier en twaalf jaar’ van Martine F. Delfos.”
De waaier is verkrijgbaar voor 7 euro 50 via communicatie@iselinge.nl.

Bijschrift foto: Anouk Zwart met de waaier als hulpmiddel bij een kindgesprek. Foto: Elise Veenhuis.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant