Ruurlose Iris Tjoonk virtuoos op baroktrombone

RUURLO - Onlangs is Iris Tjoonk (27) uit Ruurlo summa cum laude afgestudeerd op het conservatorium ‘Hochschule für Künste’ in Bremen. Het Achterhoekse natuurtalent is gespecialiseerd op de baroktrombone en heeft een passie voor historische muziek uit de vroege Barok en Renaissance. Maar ze bespeelt meerdere instrumenten. Ook met componeren heeft ze haar sporen al verdiend. Voor een verdere professionele verdieping heeft ze een plaats weten te bemachtigen als post-graduate aan de prestigieuze ‘Schola Cantorum Baseliensis’ in Basel, het meest vooraanstaande instituut voor historische muziek in Europa. Zonder twijfel gaat Iris een succesvolle muziekcarrière tegemoet.

Door Peter Vorderman

Een summa cum laude (met het hoogste lof) kwalificatie komt maar sporadisch voor. Daarvoor moet het examencijfer tenminste gemiddeld negen zijn, maar Iris deed het daar niet voor en scoorde een glansrijke tien. Naast theorie-examens en het schrijven van een scriptie met de indrukwekkende titel ‘Beklemtoning en interpretatie van tekst in Duitse vocale muziek tussen 800 (Karel de Grote) en 1550 (Reformatie)’, moest ze als praktijkexamen een concert samenstellen en organiseren. Hierin moest ze uiteraard zelf een prominente uitvoerende rol spelen, om het geleerde en haar niveau te laten zien. Een kerk in Bremen met goede akoestiek was beschikbaar als decor.

Historische muziek
De studierichting van Iris is historische muziek, ook wel aangeduid als oude muziek. Op muziek van componisten uit het verleden heeft ze een reconstructie gemaakt van de muziek uit die tijd. Ook moesten de instrumenten worden gestemd zoals toen. Het thema van het concert was ‘angst en hoop’, waarin sombere sensibele muziek werd gecombineerd met vrolijke verlangende klanken. Het praktijkexamen was geen eenvoudige opgave, maar gelet op het resultaat bleek dat geen brug te ver voor haar, het was zelfs een kolfje naar haar hand. Haar met recht super trotse moeder Sylvia: “De examencommissie bestond uit drie topdocenten in de oude muziek, waaronder haar hoofdvakdocent professor Wim Becu. De commissie was danig onder de indruk van haar prestaties en toonde zich zelfs geëmotioneerd, wat toch wel veel zegt. Vanwege de coronacrisis kon haar succes helaas maar in beperkte kring worden gevierd en het welverdiende diploma wordt haar simpelweg per post toegestuurd. Maar vanaf nu mag Iris de fraaie titel ‘Master of Music’ (MM) achter haar naam voeren, waar je als trotse ouders toch wel even van moet slikken.”

Natuurtalent
Misschien is dit succes helemaal niet zo verwonderlijk, want het Ruurlose natuurtalent ademt al muziek vanaf heel jonge leeftijd. Hoewel Iris niet uit een muzikaal nest komt, kwam de bevlogenheid voor muziek al heel vroeg, ze noemt het zelf een roeping. Als zevenjarige schreef ze al kleine composities voor piano en blokfluit. Ze leerde zichzelf (autodidactisch) het notensysteem, door de lijntjes van de muziekbalk te tellen en dit te koppelen aan de klanken en de toetsen van een keyboard. Toen er een hond in het gezin Tjoonk kwam, kon de roepnaam Mozart natuurlijk niet uitblijven. Op haar tiende wist ze al absoluut zeker dat muziek haar beroepskeuze ging worden en Iris is daar doelgericht op afgekoerst. Na een periode bij Sophia’s Lust, de plaatselijke harmonie van Ruurlo, speelde ze als 14-jarige ook al in het jeugdsymfonieorkest ‘Symfonia Jong Twente’ in Enschede. Ze was eigenlijk nog aan de jonge kant, maar de auditie was overtuigend. Haar middelbare school (VWO) is ze begonnen in de Achterhoek en heeft ze afgemaakt op het Gerrit van der Veen college in Amsterdam, waar kunst en cultuur hoog in het vaandel staat. Veel leerlingen volgen tevens een dans- of muziekopleiding en zitten in aparte klassen met een aangepast rooster.

Jonge leerling
Hoewel ze ook daar eigenlijk nog te jong voor was, is Iris parallel aan haar VWO-opleiding op 16-jarige leeftijd toch al toegelaten tot het Conservatorium van Amsterdam. De instrumentkeuze trombone had ze toen al gemaakt, maar ze bespeelt nog meer instrumenten, zoals orgel, pommer en blokfluit. Maar haar passie is de baroktrombone (sackbut). De eerste keer dat ze dit instrument hoorde, werd ze verliefd op het warme tedere geluid van het instrument en was meteen verkocht. Ook heeft ze op het conservatorium lessen componeren gevolgd en al vroeg in praktijk gebracht. In 2015 heeft ze als ‘Bachelor Trombone’ het Amsterdamse conservatorium afgerond. Voor een masterstudie op baroktrombone en om buitenlandse ervaring op te doen, volgde na een korte sabbatical het conservatorium ‘Hochschule für Künste’ in Bremen, waar Iris dit jaar is afgestudeerd. De kers op de taart wordt waarschijnlijk de post-graduate opleiding aan de prestigieuze ‘Schola Cantorum Baseliensis’ in Basel, de oudste universiteitsstad van Zwitserland. Uit heel Europa worden er jaarlijks gemiddeld slechts drie begaafde musici aangenomen voor de baroktrombone.

Prijzen
Tussen de bedrijven door heeft de tromboniste al mooie prijzen in de wacht gesleept. Zo won ze in 2007 de ‘Jong Talentprijs’ bij de wedstrijd ‘Op weg naar het Nieuwjaarsconcert’ van het Nederlands Blazers Ensemble, voor zowel haar virtuoze kwaliteiten op de trombone als haar compositietalent. En in 2011 de tweede prijs in de regionale finale van het Prinses Christina Concours op trombone. Iris was ook al soliste tijdens de ‘Dag van de romantische muziek’ Rotterdam (2012), Grachtenfestival Amsterdam (2012) en de bekende Frankfurter Musik Messe (2014), waar ze haar eigen compositie 'The bird's flight' heeft gespeeld. Want naast haar passie voor de trombone heeft Iris ook al haar sporen verdiend met componeren. Zo kreeg ze op haar veertiende haar eerste opdracht, dat werd de compositie 'The dances of nature'. Dit werd een prijswinnende compositie en heeft vanaf 2008 tot 2012 op het programma gestaan bij 'Symfonia Jong Twente'. Het is gespeeld in bekende concertzalen, zoals De Doelen Rotterdam, Hanzehof Zutphen en de Wiener Musikverein. Met haar compositie ‘T 27 trio for Brass’ heeft Iris in 2013 de eerste prijs gewonnen op het Nederlandse Prinses Christina Compositie Concours.

Lesgeven
Hoewel de trombone zeker in Duitsland een echte mannenwereld is en concurrentie wel een dingetje is, gaat Iris uitdagingen niet uit de weg en heeft inmiddels haar plaats in deze arena ruimschoots verworven. Ze wordt met regelmaat gevraagd voor optredens in grotere en kleinere gezelschappen, waaronder beroeps barokorkesten, uiteenlopende freelance ensembles en het muzikaal begeleiden van kerkdiensten. Ze speelt daarin verschillende trombones, zoals de tenor- en alt-trombone en uiteraard baroktrombones in alle soorten en maten. Ze geeft ook al enige tijd tromboneles, zowel privé als aan kleine groepen en is orkestcoach voor groepen koperblazers in jeugdorkesten. Haar ouders bezoeken regelmatig de concerten waar Iris speelt en genieten daarvan, ook leren ze veel van het toch wel bijzondere muziekgenre van dochterlief.

Eigen ensemble
Hoewel corona momenteel ook roet in het eten gooit in de muziekwereld en de concerten wat op een laag pitje staan, is Iris positief gestemd over haar toekomstperspectief. De muzikale duizendpoot heeft al voorzichtige plannen om zelf een ensemble op te richten: “Daarin kan ik mijn creativiteit in oude muziek en belangstelling voor geschiedenis het beste kwijt. En dan wil ik niet één van de vele zijn, maar een echt uniek ensemble worden in dit genre.” Met haar talent, discipline en doorzettingsvermogen zou het zomaar kunnen zijn dat deze ambities worden bewaarheid.