Ook in 1966 had Ruurlo al een optocht

Omroep Gelderland vertoont historische dorpsfilm op tv

Door Jan Hendriksen

RUURLO - Ruurlo staat op donderdag 9 juli centraal in de tv-serie ‘Ons Dorp’ van Omroep Gelderland. De regionale omroep neemt de kijker in deze serie mee terug naar de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Met een film die voor een groot deel gewijd is aan de 'allegorische optocht'. Een Ruurloos evenement dat tot op de dag van vandaag in stand is gebleven.

In die jaren reisden de Enschedese ondernemer Johan Adolfs en zijn filmers met Paillard Bolex camera's stad en land af om dorpsfilms op te nemen. Een periode die deels onbezorgdheid en onbevangenheid uitstraalt terwijl er ook aangepakt moest worden. Een tijdperk waarin de dorpen en kleine steden besloten en gelukkige gemeenschappen lijken waar iedereen elkaar kent en groet.

Septemberfeest
De dorpsfilm van Ruurlo uit 1966 is evenals een film uit 1950 van Ruurlo en Mariënvelde eigendom van Ruurloër Wim Masman en is door hem in bruikleen gegeven aan Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers. Een groot deel van de film toont de nog steeds bestaande 'allegorische optocht'. Alle Ruurlose verenigingen en buurtschappen sloven zich uit om met de mooiste wagens aan de optocht mee te doen. De straten zijn net zoals anno nu speciaal voor het Septemberfeest versierd. Ook de kermiswagens en de bewoners die voor vermaak gaan zorgen staan paraat.
Maar eerst wordt een rondgang gemaakt door Ruurlo. Bewoners en middenstanders komen aan bod. Op het schoolplein van de diverse lagere scholen zijn kinderen druk aan het spelen en bokspringen onder toeziend oog van de surveillerende meesters en juffen. Tijdens de schoolvoetbaltoernooien gaat het er minder onschuldig aan toe. De jongens van de zogeheten A- (Kerst Zwart), B- (De Bruil) en C- (Koekoek) scholen, Willibrord en Rehoboth willen per se winnen of ze nou klompen of voetbalschoenen aanhebben. Een bakkersknecht van één van de negen bakkers in het dorp brengt brood aan huis met zijn fiets met mand voorop. En in café De Keizerskroon is altijd ruimte voor de vele toneelverenigingen die Ruurlo en de omliggende buurtschappen zoals 't Broek en De Bruil rijk zijn.
En dan is het tijd voor de optocht die door de filmploeg twee keer uitgebreid in beeld wordt gebracht. De praalwagens worden afgewisseld met auto's waarmee de middenstand reclame voor zichzelf maakt. Hoogtepunten zijn de jongerenclub die de slogan 'Glaasje op, laat je rijden' uitbeeldt met een heus autowrak aan hun wagen en de Dik Trom spelende jongeman die achterwaarts gezeten op een ezel meerijdt. Gymnastiekvereniging RGV is met alle leden paraat zo lijkt het. In de optocht laat ook de inmiddels ‘slapende’ Schutterij Sint Hubertus Gilde Roderlo zich gelden en natuurlijk is muziekvereniging Sophia's Lust van de partij.

Old Reurle
Na bemiddeling van de Historische Vereniging Old Reurle werden vorig jaar de Ruurloërs Ap Schepers (74) en Geert klein Bluemink (71) benaderd om de film van commentaar te voorzien. Daarvoor togen beide mannen naar de studio van Omroep Gelderland in Arnhem. “We hadden thuis de film bekeken en zelf een klein draaiboek gemaakt om de film te kunnen becommentariëren. We herkenden bijna alle beelden. Het was een prachtige ervaring die we niet hadden willen missen.”

Hollywood
De komst van de filmploeg van Johan Adolfs werd in die jaren gepresenteerd als een Hollywood-achtige toestand. Veel moeders zullen ervoor gezorgd hebben dat hun dochters er 'goed opkwamen'. Het filmproject ‘Ons Dorp’ van de Enschedese ondernemer Adolfs en zijn filmers werd opgestart als inkomstenbron voor muziekverenigingen in Nederlandse dorpen en kleine steden. In de beginjaren reed de camerawagen door Gelderland en andere provincies met het opschrift: 'Landelijke Filmactie. Nederlandse Federatie van Harmonie- en Fanfare gezelschappen en Euphonia Algemeen Nederlands Zangersblad'. In eerste instantie was het de bedoeling om alleen geluidsopnames van muziekgezelschappen en/of koren te maken. Johan Adolfs kwam met het plan om ook te gaan filmen. De films zijn voor een deel bewaard gebleven maar de geluidsopnames op grammofoonplaten zijn zo goed als allemaal verloren gegaan.

Constante factor
Johan Adolfs kreeg bij het maken van zijn eerste film het advies: “Breng zoveel mogelijk mensen in beeld, dan komen ze allemaal naar zichzelf kijken!” Dat bleek een gouden tip; bij vertoningen liepen de zalen steevast vol. Tussen 1948 en begin jaren zeventig maakten cameramannen als Piet Hembrecht ruim 1500 dorpsfilms. Hembrecht filmde van begin jaren vijftig tot en met eind jaren zestig voor Adolfs en was daarmee een constante factor in het filmproject. Zo af en toe komen de filmers en hun gidsen (dorpsbewoners die een draaidag hadden voorbereid) ook in beeld.
De films werden steeds volgens een vast stramien gedraaid: een rondgang door het dorp, een bezoek aan de scholen en de middenstand, en altijd werd de film afgesloten met een optocht van de verenigingen uit het dorp. Die verenigingen waren meestal de opdrachtgever en konden hun kas spekken als dorpsgenoten in de winter naar zichzelf en hun buren kwamen kijken.

Samenwerking
De cameramensen filmden in Gelderland in ruim 250 dorpen en stadjes. Van die opnames zijn inmiddels zo'n 75 films teruggevonden en gerestaureerd. De tv-serie Ons Dorp is tot stand gekomen in samenwerking met het Gelders Archief, Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL), Regionaal Archief Rivierenland en de plaatselijke historische genootschappen/verenigingen.

‘Ons Dorp Ruurlo’ is donderdag 9 juli om 17.20 uur te zien bij Omroep Gelderland. Daarna wordt het programma elk uur herhaald. Aflevering online (terug)kijken? Dat kan via de website Uitzending Gemist van Omroep Gelderland.