Jonge boer Jasper te Winkel: 'Geen pessimisme, wel zorgen'

BARCHEM/RUURLO - Jasper te Winkel (28) neemt, samen met zijn vrouw Elles, het melkveebedrijf van zijn vader over. Het was een bewogen jaar voor alle boeren. Naast fosfaten en stikstof waar het dit jaar vooral over ging en gaat, speelt rond hun bedrijf ook nog de ontwikkeling van het Natura 2000-gebied Stelkampsveld bij Barchem. Aanleiding voor een gesprek.

Door Henri Bruntink

Jasper viel 12 december op toen hij tijdens een bijeenkomst over het Stelkampsveld en het provinciale stikstofbeleid het woord nam en de gevoelens van veel aanwezigen duidelijk maar genuanceerd verwoordde. Dat leverde hem onder meer complimenten op de gedeputeerde Peter Drenth.

Jasper is een voorbeeld van een hoogopgeleide boer. Hij studeerde aan de HAS in Dronten en aan de WUR (Wageningen Universiteit). Daar studeerde hij, net als Elles, Dierwetenschappen. Momenteel werkt hij nog in loondienst bij Gunnewick Mengvoerder in Vragender als specialist rundveehouderij en bemestingsadviseur.

Op dit moment is het stel de huurwoning in Borculo aan het ontruimen om hun intrek te nemen in de woning die van oudsher bij de boerderij hoort. Opa en oma zijn, na daar hun hele leven te hebben gewoond, naar een 'gewone' woning in Ruurlo vertrokken. Jasper zegt: "Het voelt momenteel een beetje als logeren bij open en oma." Elles voegt toe: "De bedoeling is om hier achter een nieuwe bedrijfswoning te gaan bouwen".

Boerenprotesten
Jasper werkt al bijna dagelijks mee met zijn vader. Op de dag dat we hem spreken zijn er boerenprotesten gaande. Op de vraag of hij daar niet bij moest zijn, antwoordt hij: "Nee, nu niet meer. Ik ben niet zo'n demonstrant en ik denk dat we het punt wel gemaakt hebben. Het is nu zaak om de dingen goed vast te leggen, zodat het niet telkens weer veranderd. Want die plotselinge veranderingen zorgen voor de meeste onrust."

En wat vindt hij van alle commotie over milieu en klimaat? "Ik vind dat we de aarde op een goede manier moeten doorgeven aan de volgende generaties. Boeren zijn hier eigenlijk altijd al mee bezig. Wat nu gebeurt komt, ook door de media, over als een soort strafmaatregel voor boeren. Terwijl we het hier juist heel goed doen. De hele wereld komt kijken hoe wij het doen met onze combinatie van efficiency, kwalitatief goed voedsel én dierwelzijn. Dat is uniek. We zitten hier alleen een beetje dichter op elkaar als in andere landen. Maar we moeten niet roomser dan de paus willen zijn."

Klimaat
Jasper constateert ook dat zijn opa en zijn vader de discussies over klimaat veel meer dan hijzelf graag afdoen als 'onzin'. Veel jongere boeren zijn volgens hem wat genuanceerder. Dat er juist bij de laatste demonstraties veel jongeren waren betrokken vindt hij dan ook opvallend.

De boerderij die Jasper en Elles gaan runnen telt momenteel 120 koeien. Daar zit, qua ruimte, nog een beetje rek in. De aangepaste stikstofregels staan toe dat de aanwezige ruimte wordt benut zolang het bedrijf dezelfde eigenaren houdt. Pas bij verkoop moet dertig procent van de emissierechten worden ingeleverd.

Stelkampsveld
Begin dit jaar had de familie Te Winkel de fosfaatrechten zo geregeld dat ze goed verder konden. Toen kwam de al genoemde stikstofdiscussie. Maar in het gebied tussen Barchem, Ruurlo en Borculo speelt nog een ander onderwerp dat de boeren daar al lang bezighoudt. Het Natura 2000-gebied Stelkampsveld zorgt voor onrust. Staatsbosbeheer, Provincie en Waterschap willen het gebied flink uitbreiden en er oude natuurwaarden terugbrengen of behouden.

Grondwater
Dat gaat onder meer gepaard met de kap van achttien hectare bos en verhoging van het grondwater. Die bomenkap was onlangs al begonnen, maar de boeren uit het gebied staken daar gezamenlijk een stokje voor. De aannemer werd het werken onmogelijk gemaakt en er werd en informatieavond afgedwongen waar antwoorden op vragen moesten komen. Die bijeenkomst is inmiddels achter de rug (zie Berkelbode 18 december).

Jasper te Winkel denkt dat de betrokken instanties nu wel redelijk wakker zijn en hij heeft de indruk dat er in ieder geval geluisterd wordt naar de omwonenden. Met name de verhoging van het grondwater treft boeren. In het ergste geval leidt het tot schade aan de erfverharding of mestkelders.

Het kan ook de bedrijfsvoering beïnvloeden. Jasper: "Een hoger grondwaterpeil betekent vermoedelijk dat je in het voorjaar later de wei in kunt met machines. Dat betekent dus ook dat je later gras hebt." De vraag is verder wat er op bedrijven in de buurt van zo'n natuurgebied afkomt. Gaan daar nog strengere stikstofregels gelden? Moeten ze inkrimpen of misschien zelfs weg? Dat zijn vragen die boven de markt blijven hangen.

Toekomst
Toch kijkt Jasper te Winkel niet pessimistisch naar de toekomst. "Ik denk dat voor alles wel een oplossing is te vinden, maar het dreigt nu allemaal wel behoorlijk complex te worden. Zeker ook voor beginnende boeren. We moeten proberen het niet te ingewikkeld te maken. Het Kabinet moet bovendien het vertrouwen van de boeren terug te winnen, want dat heeft wel schade opgelopen door wat nu gebeurt."

Issues die nog spelen, en die wellicht in 2020 het nieuws nog gaan beheersen, zijn 'koe in de wei' en 'kalf bij de koe'. Van de laatste, het kalf na geboorte bij de moeder laten, is Jasper geen fan. "Dat is niet goed voor de koe, niet voor het kalf en niet voor de boer", zo zegt hij stellig. Tegenover beweiding staat hij positiever, maar de huiskavel van de boerderij aan de Berenpassteeg is daarvoor te klein. "120 koeien op 18 hectare is wat veel. En de bijna 50 hectare aan veldkavel ligt te ver weg."