Erfgoedprijs voor stichting Synagoge Borculo
AlgemeenBERKELLAND - Bij de opening van de Open Monumentendag in Berkelland werd bekendgemaakt dat de Erfgoedprijs dit jaar is gewonnen door de stichting Synagoge Borculo.
De jaarlijkse Open Monumentendag gaat over cultureel erfgoed en de betekenis ervan voor nu en later. De eerste keer was in 1987 en inmiddels bezoeken jaarlijks zo'n 1 miljoen mensen de duizenden monumenten die ons land rijk is. Het landelijk thema is 'Plekken van plezier', maar de opzet is decentraal en dus kan iedere gemeente er haar eigen invulling aan geven. Afgelopen vrijdag werd Open Monumentendag Berkelland officieel geopend door wethouder Marijke van Haaren. Samen met tien andere gemeenten heeft Berkelland zich aangesloten bij het thema 'Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek'.
De officiële opening werd omlijst door een feestelijk programma dat geheel in het teken van de wederopbouw stond en de betekenis ervan in het nu. Onder de genodigden waren vier vrijwilligersgroepen uit de vier kernen die meestreden voor de Erfgoedprijs Berkelland 2019: de vrijwilligers van Museum De Scheper in Eibergen, de Historische Kring Neede, de Cactusoase uit Ruurlo en de Stichting Synagoge Borculo. De plek van samenkomst was de Herenlaan in Borculo, de aula van het VMBO van het Staring College.
De locatie van het vroegere Leo-gesticht op het oude landgoed De Drietelaar van de familie Van Eyll verwijst bij uitstek naar de wederopbouwperiode. Na een lange weg van opvoeding en onderwijs volgde in 1946 de officiële erkenning van de school met de bijbehorende financiering van het rijk. Er werden ook kinderen van buitenaf toegelaten en de rol van de fraters nam af. Door de groei van het aantal leerlingen ontstond in 1955 een nieuwe school, de 'R.K. School v. Techniek en Ambacht.' Het verhaal en de beleving van de plek werd verteld door een ingewijde, oud-onderwijzer Theo Frank.
Voorafgaand aan het verhaal van Frank opende Wim Winkeldermaat, voorzitter van de Historische Kring Neede, de bijeenkomst. Hij is 78 jaar en heeft de wederopbouw meegemaakt. Vanwege de verwoesting van de ouderlijke boerderij door de Duitsers heeft het gezin tot 8 jaar na de oorlog in een verbouwde varkensschuur gewoond, een noodwoning. De boerderij werd weer opgebouwd. Het was de tijd van veel en snel bouwen voor de babyboom die ontstond. De bouwstijl staat bekend als 'shake-hands-architectuur', het compromis tussen de traditionele vooroorlogse stijl en het nieuwe functionalisme met nieuwe materialen als beton en glas. De overheid nam de regie en dat betekende ook ruilverkaveling in Beltrum. Nederland mocht geen honger meer lijden.
Joanne te Winkel, projectleider van 'Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek', sprak van de gedateerdheid van de wederopbouwstijl, er was veel van hetzelfde. Een derde van alle woningen in de Achterhoek stamt uit de wederopbouwperiode. De vraag is hoe we met al dat erfgoed omgaan, zeker ook gezien de moderne eisen met betrekking tot verduurzaming van woningen.
Het muzikaal intermezzo werd verzorgd door de Needse zangeres Ellen Tackenkamp. Zij zong twee liederen die de sfeer van de wederopbouw vertolkten.
Wethouder Marijke van Haaren tenslotte sprak van een herijking van de wederopbouw. Ook nu staan we voor een uitdaging, een verandering van tijdperk. Ecologie en economie moeten elkaar opnieuw opzoeken, het is tijd voor vernieuwing en verbetering. Wat echter moet blijven is de identiteit van de Achterhoek. De streek is 'één grote plek van plezier', verbond ze het regionale thema met het landelijke. Tenslotte maakte Winkeldermaat de winnaar van de Erfgoedprijs bekend. Het werd de Stichting Synagoge Borculo. De jury, bij monde van Jaap Nijstad, baseerde haar eindoordeel vooral op de brug die de stichting wist te slaan vanuit het verleden naar de toekomst. Zij gaf blijk van een heldere visie over de plek die ze in de samenleving inneemt.
