Erfstadhouder prins Willem V terug in Borculo

BORCULO - "Een stad moet zijn eigen geschiedenis kennen en levendig houden". Dat waren enkele woorden uit de toespraak die Peter Nieuwenhuis van de Historische Vereniging Borculo sprak bij de onthulling vorige week donderdag van het beeld van Willem V voor de Joriskerk in Borculo. Hij wees vooral ook op de periode Heerlijkheid Borculo dat al vanaf de 11e eeuw genoemd werd. Door de eeuwen heen werd het bestuurd door de Heren van Borculo, met als laatste eigenaar Erfstadhouder prins Willem V. Door dit feit mag Koning Willem Alexander zich nog steeds Heer van Borculo noemen.

Door Rob Weeber

Het was altijd al goed vertoeven in de 'vrije enclave' Borculo, heerlijk zelfs. Dat bewees prins Willem V wel toen hij in 1777 de Heerlijkheid Borculo kocht en een stoeterij in het kasteel vestigde. De tijd van Bommen Berend was toen al voorbij en ook de Tachtigjarige oorlog was allang vervangen door de Vrede van Münster. De Republiek der Verenigde Nederlanden zou nog in oorlog raken met Engeland, de Vierde Engels-Nederlands Oorlog, en dan in het laatste decennium van de 18e eeuw ten ondergaan door de opkomst van de Patriotten, die grotere vrijheid voor het volk eisten, en de inval van de Fransen. De periode van de Bataafse Republiek zou aanbreken. En tussen al dat (politieke) geweld moest Willem zich staande houden. Zijn regeringsperiode kenmerkte zich echter niet door heldendaden. Integendeel, hij werd eerder verguisd en later zelfs door Wilhelmina letterlijk sufferd genoemd. Willem was desalniettemin een intelligente man die van zichzelf wist dat hij niet geschikt voor het ambt was. Hij zou door de onlusten naar Engeland en later definitief naar zijn Duitse buitenplaats Oranienstein bij Dietz vluchten. Vanuit die laatste plek erkende hij uiteindelijk de Bataafse Republiek. Dat was voor Napoleon Bonaparte voldoende om hem schadeloos te stellen. Eerder namelijk had hij de privébezittingen van Willem verbeurd verklaard. Willem overleed tenslotte in 1806 in Brunswijk (Braunschweig) als laatste stadhouder. Zijn zoon Willem VI zou de latere Koning Willem I worden. In 1959 werd het stoffelijk overschot van Willem V herbegraven in de Nieuwe Kerk in Delft. De grote afwezige daarbij was Wilhelmina.
Zie hier een klein stukje geschiedenis van de stad Borculo dat wellicht niet bij iedereen bekend is. En juist dat feit noopte Peter Nieuwenhuis van de Historische Kring Borculo om hier wat aan te doen. Hij is met de Stichting Borculo Beleef de Berkelstad al jaren bemoeid om de geschiedenis van de Heerlijkheid Borculo en de stad letterlijk zichtbaar te maken, wat begon met het beeld van Willem Keizer, de laatste Berkellschipper. Met de plaatsing van een beeld van Willem V is zijn missie voorbij. Wat nog rest is een vierdelige documentaire voor de jeugd over de geschiedenis van Borculo tot en met de 21e eeuw. In zijn toespraak, kort voor de onthulling van het beeld van Willem V, verbond hij het verleden en het heden. Zonder het een heeft het ander nauwelijks bestaansrecht. Hij wees verder hij op het belang van een aantrekkelijke binnenstad waar wat te beleven valt. Dat maakt het verlokkend voor de eigen inwoners en voor de toeristen die de stad bezoeken en geeft de stad een eigen identiteit. Ook het beeld van Willem V is door Eibergenaar en bronsgieter Jan te Kulve gemaakt. Bijzonder detail was de introductie van een speciaal biertje van de Heren van Borculo, genaamd "Sufferd", met een knipoog naar Willem V.
Naast de onthulling van het beeld was er de tentoonstelling 'Heerlijkheid Borculo' in de Joriskerk opgezet over de geschiedenis van de stad. Afgelopen vrijdag konden de basisscholen terecht en zaterdag het publiek.