Open Monumentendag Berkelland 2017

BERKELLAND - Met het thema 'Boeren, Burgers en Buitenlui', stond het afgelopen weekend in het teken van de Open Monumentendag Berkelland 2017. Vrijwilligers in alle kernen en kerkdorpen van Berkelland stonden paraat op bezoekers 'hun' monument te tonen en erover te vertellen. Bij de opening van het weekend bij Café Florijn in Gelselaar werd afgelopen vrijdag de Erfgoedprijs Berkelland 2017 uitgereikt. Van de drie genomineerden, Ben van Dijk uit Neede, Stichting Kerkepaden Beltrum en de Historische Vereniging Oud Noordijk, ontving de Stichting Kerkepaden Beltrum de prijs. Het is de waardering voor een bijzondere inzet voor het behoud van het Berkellands Erfgoed.

Door Rob Weeber

In Neede bijvoorbeeld kon men een kijkje nemen op de begraafplaats Rozenkamp aan de Haaksbergerstraat, de plek die vanaf 1830 het kerkhof rondom de Grote Kerk verving. Oorspronkelijk lag de begraafplaats buiten de kom, zoals wettelijk vastgelegd. Door de jaren heen zijn heeft de begraafplaats vele wijzigingen ondergaan, totdat het uiteindelijk zwaar in verval raakte. Sinds 2005 is er een groep van vier vrijwilligers opgestaan, Willemien Hennink, Willemien Thijssen, Tine Markerink-Hogeslag en Jo Hennink die begonnen zijn om de begraafplaats weer luister te geven. Het is beslist de moeite waard om er eens overheen te lopen. Er staan zo'n 300 grafmonumenten van uiteenlopende aard, hoofdzakelijk zerken en graven met steles. Maar er is ook hout en zelfs een echte graftrommel. Hoewel de laatste persoon in 1976 is begraven, Derk Jan Bisperink werd toen bij zijn vrouw bijgezet, bestaan er nog familiegraven waarin nog steeds bijgezet kan worden.

In Gelselaar stonden rasvertellers en kenners van het oude, Achterhoekse boerenleven Arend Jan Heideman en Ben Wagenvoort klaar om de bezoeker in te wijden in de verhalen over 'De drie schrijvende meesters van Gelselaar". We hebben het hier dan over H.W. Heuvel, H.J. Krebbers en G.A. van der Lugt. Tegenover café Florijn staat een fraai standbeeld van de drie, gemaakt door kunstenaar Anton ter Braak. Alle drie leefden ze in de periode tussen 1852 en 1966 en alle drie zijn opgeleid tot schoolmeester. In Gelselaar staat zelfs de O.B.S. G.A. van der Lugt. Maar de echte connectie tussen de drie vormt wel hun vermogen tot verhalen schrijven. Met name Heuvel is nog steeds zeer bekend met zijn werk Oud-Achterhoeksch Boerenleven. Dit geeft meteen de verbinding met het thema van de Open Monumentendag weer, 'Boeren, Burgers en Buitenlui'.

In Ruurlo staat de Sint Willibrorduskerk pontificaal in het centrum van het dorp. De oorspronkelijke rooms-katholieke kerk viel tijdens de reformatie in protestante handen. De bezoekers echter weken uit naar het Duitse Zwillbrock of woonden de boerderijmis bij die door rondtrekkende priesters werd verzorgd. Uiteindelijk zorgde een legaat van de Vordense Theodorus, baron Van Dorth tot Medler voor een nieuwe, stenen kerk. Het werd een gebouw in neogotische stijl met veel glas in loodramen, ontworpen door de bekende architect Cuypers. De ramen zijn nog in originele staat. Opvallend detail is het rozetvenster boven het priesterkoor dat in 1937 op last van de toenmalige pastoor Overman tijdens een verbouwing werd ingemetseld. In 2007, tijdens het Cuyperjaar, werd het raam weer achter het metselwerk vandaan gehaald. Het was nog grotendeels intact.