‘Licht’ van de Kerk brandt steeds vaker buiten

BERKELLAND – Onlangs werd afscheid genomen van maar liefst vier van de vijf kerken die tot PG De Wijngaard behoorden. Bedoelde gebouwen zijn aan de eredienst onttrokken en stichtingen die uit bewoners bestaan, krijgen vijf jaar de tijd om een nieuwe bestemming te vinden. De Joriskerk in Borculo blijft vooralsnog open.  

Door Rob Weeber

Met de sluiting van de kerkgebouwen doemt de vraag op ‘Wat nu?’ De Kerk als instituut en gebouw is van oudsher een baken in de samenleving, zowel als geestelijk hulpverlener als prediker van geloof en gemeenschapszin. Blijven die waarden en de beleving overeind nu de ziel uit Berkellands kleine kernen wordt gehaald? Dominee Co Janssen en voorzitter kerkenraad PG De Wijngaard Bertus Hesselink betreuren uiteraard de nivellering in eredienstgebouwen, maar zien de toekomst voor de Kerk desalniettemin hoopvol tegemoet. “We hebben een goed verhaal en dat gaat door, ondanks de sluiting van kerkgebouwen”, legt Janssen uit. “De Kerk biedt nog altijd hoop, liefde en geborgenheid in deze wereld vol tegenstellingen. We moeten alleen op een andere manier Kerk zijn, de beleving van het geloof anders benaderen.”

Bezoek Joriskerk neemt toe
Als voorbeeld haalt hij een kerstwandeling door Weesp aan die hij kortgeleden maakte. “Zo’n wandeling bijvoorbeeld zou een mogelijkheid van ‘anders benaderen’ zijn. In plaats van dat de mensen alleen maar centraal naar de kerk komen, gaan we dus zelf naar buiten. Daar zijn vele vormen voor te bedenken, inclusief een bezoek aan plekken waar jongeren samenkomen. De volgende stap zou dan kunnen zijn dat we diezelfde gesprekspartners tot een tegenbezoek uitnodigen. Zo blijven we hopelijk in gesprek en verbinding met ze. Zo’n ontmoeting hoeft niet per se in een kerk te gebeuren, maar kan ook in ons gebouw De Instuif.”

Hesselink komt zelf uit Geesteren, een kleine kern waar twee van de vijf kerkgebouwen van PG De Wijngaard werden gesloten. De realiteit is dat die sluiting een positief effect op het bezoek aan de Joriskerk heeft. “De afgelopen jaren zat je met een klein groepje gelovigen in een veel te grote kerk in je eigen kern. Dat was niet inspirerend. Nu zien we dat de gelovigen uit de kleine kernen naar Borculo gaan en elkaar daar ‘weerzien’. Gevolg is dat de beleving en saamhorigheid binnen onze gemeente alleen maar groeit. Dat zien we ook terug met vrijwilligers die de draad weer oppakken en meedoen met koffie schenken of schoonmaken.”

Transitie kerkgebouwen
De vraag blijft wat er met de leegstaande gebouwen gebeurt. De zorg voor een passende bestemming is ook een zorg van gemeente Berkelland. Zij bracht dit jaar haar visie op religieus erfgoed uit, een strategische kijk op de toekomst van (monumentale) kerkgebouwen en gebedshuizen. Belangrijke constateringen zijn dat er in 2038 geen enkele kerk meer dienst doet als religieus gebouw en dat het ‘een hele verantwoordelijkheid is om de voormalige godshuizen en als cultureel centrum met vrijwilligers draaiend te houden op de lange termijn’. Het visieplan is niet geheel tot genoegen van PG De Wijngaard. “Het geeft een wat vertekend en misschien wel negatief beeld waar het de versnelde sluiting van de kerken betreft”, vindt Janssen. “Er worden gebouwen meegerekend die al veertig jaar een andere bestemming hebben.” Wat de kerkgebouwen van PG De Wijngaard betreft, denken beide heren dat hun gemeente in staat zal zijn om nieuwe, passende bestemmingen voor de leegstaande gebouwen te vinden die ook in lijn ligt met de richtlijnen van gemeente Berkelland.”