'Bouw' van midwinterhoorn te zien tijdens Midwinterhoornwandeling

RUURLO – Vijf jaar geleden werd het midwinterhoornblazen op de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland geplaatst. Dat betekende dat het midwinterhoornblazen erkend werd als een levende traditie die van generatie op generatie is doorgegeven. En daar behoort sinds afgelopen zaterdag ook de bouw van een midwinterhoorn bij. In Gelselaar werd dat officieel bekrachtigd. Tijdens de twintigste editie van de Reurlse Midwinterhoornwandeling werd zondag de bouw van een hoorn door de tachtigjarige Jan Amtink van de Reurlse Midwinterhoarnblaozers in de schuur bij Horecazaak De Heikamp gedemonteerd.

Door Jan Hendriksen

Vanouds zocht de Achterhoekse boer voor de 'bouw' van een 'natte' midwinterhoorn zich een elzen-, berken-, of wilgenstammetje uit dat aan de onderzijde enigszins gebogen toeliep. Daar moest het ook een doorsnede hebben van ongeveer twaalf centimeter. De hoorn werd gewoonlijk ingekort tot een standaardlengte van 1.20 meter. Eerst werd de bast er af geschild. Daarna werd de hoorn gefatsoeneerd totdat de vereiste vorm was bereikt. Vanaf het smalste stuk werd dan een gat geboord, waarna het stammetje met een lintzaag in de lengterichting werd doorgezaagd. Vervolgens werden de zo ontstane helften uitgehold met een klompenmakersguts. Voordat beide helften weer werden verenigd, bracht men in de naden als pakking een stoelenmattersbies aan, om lekkage te voorkomen. "Deze zogenaamde 'natte' hoorn werd namelijk voor gebruik onder water gedompeld, waardoor de bies zwol en de naden zo hermetisch werden afgesloten", zo deed Jan Amtink uit de doeken. De hoorn werd dan nog omwikkeld met een paar hoepeltjes van gespleten braamranken of wilgentenen, met daartussen vaak houten wiggen om de hoorn in ruststand de goede vorm te laten behouden.

Gelijmd
Bij de na 1960 gemaakte hoorns zijn de gelijmde in de meerderheid. Jan Amtink: "Het voordeel is dat de door houtlijm aan elkaar bevestigde helften vormvast zijn. Een laatste maar belangrijke handeling is het aanbrengen van de happe (mondstuk). De happe is uitneembaar en wordt bij voorkeur uit éénjarig vlierhout gesneden. Eerst wordt de zachte pit verwijderd, dan wordt de happe schuin afgesneden, waardoor een ovale opening ontstaat." En zie: menige wandelaar blies zondag op een van de hoorns die Jan Amtink had gemaakt.

Aan de twintigste editie van de Reurlse Midwinterhoornwandeling namen 625 wandelaars deel. Door de miezerige regen bleef de deelname achter bij de voorgaande edities. Maar desondanks was Gerrie Kettelerij van de organisatie dik tevreden over het verloop. "We kregen prachtige positieve reacties over de uitgezette wandelroutes. En de wandelaars kwamen soms van ver naar Ruurlo", aldus Kettelerij. Twee van die 'ver weg komende' deelnemers waren Rens (61) en Wilma (59 Belt uit Alphen aan de Rijn. Op uitnodiging van Ruurloër Dinie Kommer (64) maakten Rens en Wilma Belt voor het eerst kennis met de aloude traditie van het midwinterhoornblazen. Op de wandelroutes over zeven, vijftien en twintig kilometers hadden zich maar liefst 28 midwinterhoornblazers verzameld om het sonore geluid van de hoorns te laten horen. Naast de Ruurlose blazers waren ook collega blazers uit Geesteren (G), Kotten (Winterswijk) en Aalten van de partij. Op de 'Molenbult' in 't Windmöllenveld' had het Instituut Voor Natuureducatie en duurzaamheid, Staatsbosbeheer en Stichting Vrijwilligers Natuuronderhoud Ruurlo informatiestands ingericht om de wandelaars te informeren over hun 'werkzaamheden', Stichting Toeristische Activiteiten Ruurlo deed dat bij het doolhof. Aan de Haarweg verzorgde het Medeklinkers koor uit Zieuwent nog voor meer muzikale invulling. De Reurlse Midwinterhoornwandeling werd mogelijk gemaakt door de samenwerking tussen Staatsbosbeheer, Buurtvereniging De Bruil en Omstreken, de Reurlse Midwinterhoarnblaozers, Horecazaak De Heikamp en VVV Ruurlo.